10 d'octubre

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Escaicimientos

Atros países

Sieglo VII

• 680 en a batalla de Karbala, un exercito Omeya redota y mata a os zaguers descendients de Mahoma; ta o chiismo o aniversario d'a redota ye l'Ashura.

Sieglo VIII

• 732 - en a batalla de Piteus, as tropas francas de Carlos Martel redotan a os musulmans que heban dentrato dica o centro de Francia y fa que reblen dica os Pireneus.

Sieglo XV

• 1500 - por o Tractau de Granada, tractau secreto sinyato en o castiello de Chambord y ratificato l'11 de noviembre en Granada (Andalucía), Loís XII, rei de Francia, y Ferrando II, rei d'Aragón, alcuerdan repartir-se'n o reino de Nápols.

Sieglo XVIII

• 1733 - o rei Loís XV de Francia declara a guerra a Carlos VI d'o Sacro Imperio Romano Chermanico, prencipiando asinas a Guerra de Succesión de Polonia.

Sieglo XIX

• 1846 - amán de Liverpool, l'astronomo William Lassell descubre Tritón, o mayor satelite de Neptuno.
• 1848 - prencipia en o Mausoleu d'o Sheih Tabarsi a batalla de Tabarsi entre os bahais seguidors d'O Báb y as tropas gubernamentals persas d'a dinastía Qajar.
• 1868 - prencipia en Cuba, con o Grito de Lara, a Guerra d'os Diez Anyos, por a independencia d'ixa colonia espanyola.
• 1882 - creyación d'o Banco d'o Chapón.

Sieglo XX

• 1911 - sublevación de Wuchang en China, inicio d'a Revolución Xinhai, que remata con a dinastía Qing.
• 1964 - devantadera en Tokio d'os Chuegos Olimpicos d'a XVIII Olimpiada d'a era muderna.
• 1970 - Fichi, una antiga colonia britanica, esdevién un estato independient.

Naixencias

Aragón

• 1927 - naixencia en Zaragoza d'o sacerdot y filologo aragonés Pedro Recuenco (†2006).

Atros países

Sieglo XIV

• 1332 - naixencia en Evreus (hue en Eure, Alta Normandía) d'o rei Carlos II O Malo de Navarra (†1387).

Sieglo XV

• 1486 - naixencia en Chazey (hue en Ain, Roine-Alpes, Francia) d'o duque de Saboya Carlos III (†1553).

Sieglo XVII

• 1656 - naixencia en París d'o pintor francés Nicolas de Largillière (†1746).
• 1660 - naixencia en Stoke Newington (amán de Londres) de l'escritor, aventurero, comerciant, achent politico y espía anglés Daniel Defoe.
• 1684 - naixencia en Valenciennes (hue Norte, Norte-Paso de Calais) d'o pintor francés Antoine Watteau (†1721).

Sieglo XVIII

• 1731 - naixencia en Niza (hue Alpes Maritimos, Provenza-Alpes-Costa Azul, Francia) d'o fisico y quimico britanico Henry Cavendish (†1810).

Sieglo XIX

• 1813 - naixencia en Roncole (Busseto, Emilia-Romanya) d'o compositor d'opera italiano Giuseppe Verdi (†1901).
• 1825 - naixencia en Bulhoek (hue en a provincia d'o Cabo Oriental, Sudafrica) d'o politico sudafricano Paul Kruger (†1904).
• 1830 - naixencia en Madrit d'a reina Isabel II d'Espanya (†1904).
• 1834 - naixencia en Nurmijärvi (hue en Finlandia d'o Sud) d'o escritor y novelista finlandés Aleksis Kivi (†1872).
• 1839 - naixencia en Ronda (provincia de Malaga, Andalucía) d'o filosofo y pedagogo espanyol Francisco Giner de los Ríos, establidor d'a Institución Libre de Enseñanza (†1915).
• 1861 - naixencia en Store Froën (Noruega) d'o explorador noruego Fridtjof Nansen (†1930).
• 1895 - naixencia en Striegau (Silesia, Imperio Alemán, hue Strzegom en Polonia) d'o piloto militar alemán Wolfram von Richthofen (†1945).
• 1898 - naixencia en Caen (Calvados, Baixa Normandía) d'o militar y politico francés Marie-Pierre Kœnig (†1970).
• 1900 - naixencia en Washington, DC de l'actriz estausunidense Helen Hayes (†1993).

Sieglo XX

Anyos 1900

• 1901 - naixencia en Borgonovo (Stampa, Cantón d'os Grisons) d'o escultor y pintor suizo Alberto Giacometti (†1966).
• 1903 - naixencia en Ciutadella (Menorca, Balears) d'o filologo Francesc de Borja Moll.
• 1908 - naixencia en Barcelona (Barcelonés) d'a escritora catalana Mercè Rodoreda (†1983).

Anyos 1910

• 1913 - naixencia en Antananarivo (Madagascar) d'o escritor francés Claude Simon, Premio Nobel de Literatura en 1985.
• 1917 - naixencia en Rocky Mount (Carolina d'o Norte) d'o pianista y compositor de jazz Thelonious Monk (†1982).
• 1918 - naixencia en Kfar Tabor (Baixa Galilea, Galilea) d'o militar y politico israelín Ygal Allon (†1980).

Anyos 1920

• 1924 - naixencia en Sydney (Nueva Galas d'o Sud, Australia) d'o escritor y guionista britanico (nacionalizato estausunidense) James Clavell (†1994).

Anyos 1930

• 1930 - naixencia en Londres d'o escritor, dramaturgo y director teatral britanico Harold Pinter, Premio Nobel de Literatura en 2005 (†2008).
• 1936 - naixencia en Stuttgart (Baden-Wurtemberg) d'o quimico alemán Gerhard Ertl, Premio Nobel de Quimica en 2007.

Anyos 1940

• 1942 - naixencia en Drăgăşani (Judeţ de Vâlcea) d'o poeta, historiador y politico rumano Radu Vasile.

Anyos 1950

• 1958 - naixencia en Seminole (Texas) d'a cantaire Estausunidense Tanya Tucker.

Anyos 1960

• 1965 - naixencia en Los Angeles (California) de l'actor estausunidense Chris Penn (†2006).
• 1967 - naixencia en San Francisco (California) d'o gobernador Californiano Gavin Newsom.

Anyos 1970

• 1979 - naixencia en Viña del Mar (Rechión de Valparaíso) d'o tenista chileno Nicolás Massú.

Anyos 1980

• 1984 - naixencia en Baltimore (Maryland, Estaus Unius) d'o chugador profesional estatounidense de baloncesto Gary Neal.

Defuncions

Atros países

Sieglo XVIII

• 1720 - muere en París o escultor francés Antoine Coysevox (n.1640).
• 1792 - muere o marino militar, explorador, naturalista, politico y noble britanico Constantine John Phipps.

Sieglo XIX

• 1837 - muere en París o filosofo y politico francés Charles Fourier (n.1772).
• 1846 - muere en Madrit o militar y politico espanyol José Manuel de Goyeneche.
• 1856 - muere en Buenos Aires o escritor y politico archentino Vicente López y Planes, president d'Archentina en 1827 (n.1785).

Sieglo XX

• 1913 - muere en Tokio o militar y politico chaponés Tarō Katsura, primer ministro de Chapón (n.1848).
• 1923 - muere en Lima o militar y politico peruano Andrés Avelino Cáceres, president de Perú (n.1836).
• 1930 - muere en Berlín o botanico alemán Adolf Engler (n.1844).
• 1945 - muere en Fontenay-aux-Roses (hue en Altos d'o Sena, Isla de Francia) fusilato por colaboracionismo con o Tercer Reich o militar y politico francés Joseph Darnand (n.1897).
• 1963 - muere en Grassa (Provenza-Alpes-Costa Azul, Occitania) a cantaire francesa Édith Piaf.
• 1966 - muere en Baile Eilidh (Earra-Ghaidheal agus Bòd, Escocia) a tenista britanica Charlotte Cooper (n.1870).
• 1970 - muere en París o politico francés Édouard Daladier (n.1884).
• 1983 - muere en Londres l'actor britanico Ralph Richardson (n.1902).
• 1985
  • - muere en Nueva York (Nueva York) l'actor estausunidense d'orichen ruso Yul Brynner (n.1920).
  • - muere en Los Angeles (California) l'actor, guionista, director cinematografico y teatral y productor cinematografico estausunidense Orson Welles (n.1915).
• 2000 - muere en Colombo a politico cingalesa Sirimavo Bandaranaike (n.1916).

Sieglo XXI

• 2004 - muere en Pound Ridge (Nueva York) o actor, director cinematografico, productor y guionista estausunidense Christopher Reeve (n.1952).
• 2005 - muere en Johannesburgo (Sudafrica) o politico ugandés Milton Obote (n.1925).

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre o 10 d'octubre.