Tritón (satelite)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Triton
Tritón
Caracteristicas orbitals
Radio meyo:	1353,4±0.9 km
Excentricidat:	0,000016
Periodo orbital:	5,876854 d
Velocidat orbital meya:	4,39 km/s
Satelite de:	Neptuno
Caracteristicas fisicas
Superficie:	23 018 000 km²
Masa:	2,14 ×10 22 kg
Densidat meya:	2,061 g/cm3
Gravedat superficial:	0,779 m/s²
Velocidat d'escape:	1,455 Km/s
Albedo:	0,76
• Meyana (día):	38 K (-235.2 °C)
Caracteristicas atmosfericas
Presión:	0,001 kPa
nitrocheno	99,9 %
metano	0,01 %

Tritón ye un satelite de Neptuno que se troba a 4500 millons de kilometros d'o Sol. Ye un d'os obchetos mas fredos d'o sistema solar con -235 °C. Estió descubierto per William Lassell o 10 d'octubre de 1846, nomás 17 diyas dimpués d'o propio escubrimiento d'a planeta. Debe lo suyo nombre a lo dios Tritón d'a mitolochía griega.

Caracteristicas fisicas

Tritón tien una grandaria y composición semellants a Plutón, y en verificar la orbita excentrica de Plutón que trascruza a la de Neptuno, podemos veyer pistas d'o posible orichen de Tritón como una planeta semellant a este y capturau per Neptuno.

Neptuno (en o cobalto de l'imachen) y Tritón veyió per Voyager 2 en 1989

A superficie ye composada prencipalment per chelo de nitrocheno, pero tamién chelo ixuto (u dioxido de carbonio chelau), chelo d'augua y chelo de monoxido de carbonio y metano.

Criovulcanismo

Tritón ye cheolochicament activo; a suya superficie ye recient y tien una mica de craters. Existen vals y crestas per tota la suya superficie, probablement resultants d'os ciclos de conchelación y calentamiento y d'os volcans. A sonda Voyager 2 alufró volcans chelaus que escupiban verticalment nitrocheno liquido, polvo y composaus de metano provenient de debaixo d'a suya superficie, en fumateras que aconseguiban 8 km d'altaria. Probablement, ista actividat volcanica ye debida a lo calentamiento azonal causau per o Sol, y no como lo calentamiento d'os volcans rechistraus en Io.

Criovulcans alufraus per a sonda Voyager 2

"Hili" y "Mahilani" son os criovolcans tritonianos observaus, toz o dos con nombres d'espritos de l'augua de mitolochías africanas. Tritón ye asinas como la Tierra, Io, Venus y Titán, un d'os pocos cuerpos d'o sistema solar que poseyen actividat volcanica en o momento present.

Atmosfera y clima

Tritón poseye una atmosfera tenue composada per nitrocheno (99,9 %) con chicotas cantidaz de metano (0,01 %). A presión atmosferica tritoniana ye de nomás que 14 microbars.

A sonda Voyager 2 aconsiguió alufrar una fina capa de boiras en una imachen que fació d'o contorno d'esta luna. Istas boiras se forman en os polos y son composadas per chelo de nitrocheno; bi ha tamién una boira dica una altaria de 30 km que ye composada per cuantos hidrocarburos, semellants a los trobaus en Titán.

Boiras alufradas per a sonda Voyager 2

A temperatura en a suya superficie ye d'amán de -235 graus Celsius, encara mas baixa que la temperatura meya de Plutón (amán de -229 °C), ye la mas baixa temperatura nunca medida adintro d'o sistema solar. A 800 km d'a superficie, a temperatura ye sindembargo de -180 °C.

Vida en Tritón

Tritón ye un d'os puestos mas fredos d'o sistema solar. Ista luna tien una orbita poco convencional, ye retrograda, o que ye un comportamiento orbital extranyo. En especial, a interacción con as atras lunas de Neptuno podría causar un calentamiento interno en Tritón. Con o paso d'a Voyager 2 en 1989, se descubrió que teneba actividat volcanica, pero d'un tipo de vulcanismo chelau que consiste en o derretimiento de chelos d'augua y nitrocheno y tal vegada metano y amoniaco.

L'atmosfera ye composada de nitrocheno y metano, istes son os mesmos compuestos que existen en a gran luna de Saturno, Titán. O nitrocheno ye tamién o component prencipal de l'atmosfera terrestre, y lo metano en a Tierra ye normalment asociau a la vida, estando un producto secundario de l'actividat d'esta. Pero como Titán, Tritón ye extremadament fredo, si no estase ixe lo caso, istes dos components de l'atmosfera serían sinyals de vida.

Manimenos y a causa de l'actividat cheolochica y a lo posible calentamiento interno s'ha sucheriu que Tritón podría acubillar formas de vida primitiva en augua liquida baixo la suya superficie, muito semellant a lo que ha estau sucheriu pa la luna Europa de Chupiter. Tritón y Titán son asinas mundos que tot y con estar fisicament extremos son capaces de suportar formas exoticas de vida desconoixidas en a Tierra.

Exploración

Os datos replegaus per a Voyager 2 dimpués d'a suya paso per Neptuno lo 25 d'agosto de 1989, permitioron saber con mayor precisión o diametro de Tritón (2706 km) y unas atras caracteristicas.

Referencias

• Datos: Q3359
• Multimedia: Triton (moon) / Q3359