Occitania

Iste ye un articlo sobre os territorios de parla occitana. Ta a rechión francesa se veiga Occitania (Francia)

Occitania (en occitán: Occitània, pronunciato en os diferents dialectos [utsiˈtanjɔ, uksiˈtanjɔ, ukʃiˈtanjɔ, uksiˈtanja]) ye o nombre d'o conchunto de territorios a on se parla l'occitán, que corresponde alto u baixo a o Meyodía ("Midi") de Francia, a Val d'Arán (Espanya), o Prencipato de Mónegue y as Vals Occitanas (Italia). Se troba situata entre l'Ocián Atlantico y os Alpes occidentals, a mar Mediterrania y os Pireneus centrals, englobando a mayoría d'o Macizo Central francés, con una superficie d'alto u baixo uns 200.000 km², en a quala viven catorce o quince millons d'habitants.

Occitania Occitània
País d'Europa
Bandera Escudo
Himno: Se canta (Aqueras Montanyas)
Mapa d'Occitania
Ciudat mas poblada	Marsella, Tolosa, Bordeus, Niza, Tolon, Montpeller, Clarmont-Ferrand, Limoches, Nimes, Avinyón, Pau, Bayona, Valença, Canas, Antíbol, Vichèi, Montluçon, Arle, Briva, Besièrs, Tarba, Agen, Rodés, Gap, Peireguers
Idioma oficial  • Luenga propia	Francés, espanyol, italián y catalán Occitán
Entidat  • Estato	País Francia Espanya Italia
Superficie  • Total	196.741 km²
Población  • Total  • Densidat	16.205.521 hab. 82.37 hab/km²
Chentilicio	Occitán/a

Occitania (ciudats en occitan)

Territorio

Rechions historicas

Ye formata por rechions historicas, en a mayor parti d'as qualas se parla bell dialecto de l'occitán:

• en la zona occidental:
  • Gascunya
  • Biarn
  • Guyena
• en o norte:
  • Lemosín
  • Auvernia
  • Borbonés
• en a zona oriental:
  • o Delfinato
  • Provenza, o Condato de Niza y Mónegue
• a lo sud:
  • Lenguadoc.

Divisions administrativas

Administrativament, Occitania ye trestallata entre as rechions francesas d'Aquitania (excepto o País Vasco francés), Meyodía-Pireneus, Lemosín, Auvernia, Lenguadoc-Rosellón (excepto o Rosellón catalán), Provenza-Alpes-Costa Azul y partis de Roine-Alpes, Poitou-Charentes y Centro; tamién entre a rechión espanyola de Catalunya (Val d'Arán) y as rechions italianas de Piemont y Liguria (Vals Occitanas).

Capital

Occitania no tien denguna entidat politica aintro de Francia, por ixo no ye posible identificar una capital. Encara que os occitanistas han asignato iste títol a las ciudatz de Tolosa, Marsella, Albi u Montpeller.

Bandera

Bandera nacionalista occitana, con a caracteristica cruz y a estrela

Os occitanistas (nacionalistas u no) han preso como bandera la d'os contes de Folcalquer y d'os de Tolosa: ye a cruz occitana, una cruz amariella en fundo royo. Ista cruz fa parte d'as banderas d'as rechions de Meyodía-Pireneus y Lenguadoc-Rosellón.

Historia

Occitania yera inicialment una constelación de chicotz ducatos y condatos autonomos entre l'Alta Edat Meya y o sieglo XIII. As potencias occitanas dominants yeran entre os sieglos XI y XIII:

• a potencia catalana y d'a Corona d'Aragón: en Provenza sobre tot y en atras comarcas mas chicotas.
• o gran ducato d'Aquitania: en Gascunya, Guyena, Auvernia y Lemosín.
• o condato de Tolosa: en amplas zonas centrals d'o país.

As primeras incursions melitars d'os reis de Francia, con Felipe Augusto, se producioron en Auvernia en 1189 y 1212. Una parti important d'os territorios centrals d'Occitania pasoron a sumisión melitar francesa con a dita Cruzata Albichesa en o inicio d'o sieglo XIII y dimpués a poder directo de Felipe III de Francia en 1271, con a muerte de Alifonso de Piteus. O poder francés se cheneralizó d'ista traza progresivament a atras rechions occitanas, en particular con a sumisión melitar d'o gran ducato d'Aquitania (1453), l'anexión por pretextos dinasticos d'o condato de Provenza (1481), a zaguera etapa ye l'alquisición d'o Condato de Niza (1860).

Vinclos externos

• (oc) (en) (fr) Tradicions mosicals d'o Condato de Niza
• (oc) (fr) ARRI!, Collectiu Lemosin (Lexics, cartas)