Occitania
- Iste ye un articlo sobre os territorios de parla occitana. Ta a rechión francesa se veiga Occitania (Francia)
Occitania (en occitán: Occitània, pronunciato en os diferents dialectos [utsiˈtanjɔ, uksiˈtanjɔ, ukʃiˈtanjɔ, uksiˈtanja]) ye o nombre d'o conchunto de territorios a on se parla l'occitán, que corresponde alto u baixo a o Meyodía ("Midi") de Francia, a Val d'Arán (Espanya), o Prencipato de Mónegue y as Vals Occitanas (Italia). Se troba situata entre l'Ocián Atlantico y os Alpes occidentals, a mar Mediterrania y os Pireneus centrals, englobando a mayoría d'o Macizo Central francés, con una superficie d'alto u baixo uns 200.000 km², en a quala viven catorce o quince millons d'habitants.
| Occitania Occitània | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| País d'Europa | |||||
| |||||
| Himno: Se canta (Aqueras Montanyas) | |||||
| Entidat • Estato |
País Francia Espanya Italia
| ||||
| Ciudat mas poblada | Marsella, Tolosa, Bordeus, Niza, Tolon, Montpeller, Clarmont-Ferrand, Limoches, Nimes, Avinyón, Pau, Bayona, Valença, Canas, Antíbol, Vichèi, Montluçon, Arle, Briva, Besièrs, Tarba, Agen, Rodés, Gap, Peireguers | ||||
| Idioma oficial • Luenga propia |
Francés, espanyol, italián y catalán Occitán | ||||
| Superficie • Total |
190 000 km² | ||||
| Población • Total • Densidat |
16 000 000 hab. 82.37 hab/km² | ||||
| Chentilicio | Occitán/a | ||||
 Mapa d'Occitania | |||||
TerritorioEditar
Rechions historicasEditar
Ye formata por rechions historicas, en a mayor parti d'as qualas se parla bell dialecto de l'occitán:
- en la zona occidental:
- en o norte:
- en a zona oriental:
- o Delfinato
- Provenza, o Condato de Niza y Mónegue
- a lo sud:
Divisions administrativasEditar
Administrativament, Occitania ye trestallata entre as rechions francesas d'Aquitania (excepto o País Basco francés), Meyodía-Pireneus, Lemosín, Auvernia, Lenguadoc-Rosellón (excepto o Rosellón catalán), Provenza-Alpes-Costa Azul y partis de Roine-Alpes, Poitou-Charentes y Centro; tamién entre a rechión espanyola de Catalunya (Val d'Arán) y as rechions italianas de Piemont y Liguria (Vals Occitanas).
.svg){kind=small}
CapitalEditar
Occitania no tien denguna entidat politica aintro de Francia, por ixo no ye posible identificar una capital. Encara que os occitanistas han asignato iste títol a las ciudatz de Tolosa, Marsella, Albi u Montpeller.
BanderaEditar
Os occitanistas (nacionalistas u no) han preso como bandera la d'os contes de Folcalquer y d'os de Tolosa: ye a cruz occitana, una cruz amariella en fundo royo. Ista cruz fa parte d'as banderas d'as rechions de Meyodía-Pireneus y Lenguadoc-Rosellón.
HistoriaEditar
Occitania yera inicialment una constelación de chicotz ducatos y condatos autonomos entre l'Alta Edat Meya y o sieglo XIII. As potencias occitanas dominants yeran entre os sieglos XI y XIII:
- a potencia catalana y d'a Corona d'Aragón: en Provenza sobre tot y en atras comarcas mas chicotas.
- o gran ducato d'Aquitania: en Gascunya, Guyena, Auvernia y Lemosín.
- o condato de Tolosa: en amplas zonas centrals d'o país.
As primeras incursions melitars d'os reis de Francia, con Felipe Augusto, se producioron en Auvernia en 1189 y 1212. Una parti important d'os territorios centrals d'Occitania pasoron a sumisión melitar francesa con a dita Cruzata Albichesa en o inicio d'o sieglo XIII y dimpués a poder directo de Felipe III de Francia en 1271, con a muerte de Alifonso de Piteus. O poder francés se cheneralizó d'ista traza progresivament a atras rechions occitanas, en particular con a sumisión melitar d'o gran ducato d'Aquitania (1453), l'anexión por pretextos dinasticos d'o condato de Provenza (1481), a zaguera etapa ye l'alquisición d'o Condato de Niza (1860).
Vinclos externosEditar
- (oc) (en) (fr) Tradicions mosicals d'o Condato de Niza
- (oc) (fr) ARRI!, Collectiu Lemosin (Lexics, cartas)