Portugal
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
Portugal ye un país de l'Europa sudoccidental que fa parte d'a Unión Europea (UE) dende 1986, de Nacions Unidas dende a suya fundación en 1945, y tamién ye miembro fundador d'a OTAN y a OCDE. Ye amás miembro d'a Comunidat de Países de Luenga Portuguesa.
Republica Portuguesa República Portuguesa | |||||
| |||||
Lema nacional: | |||||
Himno nacional: A Portuguesa | |||||
Capital • Población |
Lisbona 507.220 | ||||
Mayor ciudat | Lisbona | ||||
Idiomas oficials | Portugués y mirandés | ||||
Forma de gubierno | Republica Marcelo Rebelo de Sousa António Costa | ||||
Soberanía Independencia |
868, 1095 1128, 1143 | ||||
Superficie • Total • % augua |
Posición 109º 92.391 km² 0,5% | ||||
Población • Total • Densidat |
Posición 75º 10.343.066(2021) 111,23 hab/km² | ||||
PIB (PPA) • Total (2007) • PIB per capita |
Posición 35º US$ 219.542 millones $ 20.665 | ||||
Moneda | Euro | ||||
Chentilicio | Portugués/a[1] | ||||
Zona horaria • en Verano |
UTC1 UTC+11 | ||||
Dominio d'Internet | .pt | ||||
Codigo telefonico | ++351
| ||||
Prefixo radiofonico |
| ||||
Codigo ISO | |||||
Miembro de: UE, OTAN, ONU, OCDE, OSCE | |||||
1 En as Azores, UTC-1 (UTC en verano). |
O territorio d'o país s'estendilla por a frontera atlantica d'a Peninsula Iberica y muga a lo norte y a l'este con Espanya. Incluye tamién os archipielagos d'as Azores y de Madeira.
A suya población ye de 10.343.066 habitants (2021)[2] en una superficie de 92.391 km², con una densidat de población de 114,92 hab/km².
A capital d'o país ye a suya ciudat más poblada, Lisbona. O president d'o país ye Marcelo Rebelo de Sousa y o primer menistro ye actualment António Costa.
O país tien una luenga historia, y estió en os sieglos XV-XVI una d'as prencipals potencias europeas.
EtimolochíaEditar
A Lusitania prencipió a decir-se Portugal entre os anyos 930 y 950 dC; a fins d'o sieglo X o nombre ya s'emplegaba con más freqüencia. Ferrando I de Castiella denominó oficialment o territorio de Portugal, o 1067, calendata en que li'n dió a lo suyo fillo Garcia I de Galicia. Cale, l'actual ciudat de Vila Nova de Gaia, ya yera conoixita como Portucale dende os tiempos d'os godos.[3]
O nombre de Portugal, por tanto, se deriva d'o nombre romano d'ista ciudat Portus Cale; Cale yera o nombre d'un asentamiento primitivo localizato en a desembocadura d'o Duero, que desaugua en l'oceano Atlantico a lo norte d'o país. Mientres a Segunda Guerra Punica (á fins d'o sieglo III aC), os romanos dentroron en a peninsula en una batalla contra os cartachineses, conquerindo a ciudat de Cale, puerto d'orichen griego amán de l'actual Porto, y la baptizoron como Portus Cale. Mientres a Edat meya, a redolada de Cale fue conoixita, por os visigodos, como Portucale, o qualo evolucionaría ta Portugale mientres os sieglos VIII y VIII.
Bells historiadors se piensan que a parola Cale se deriva d'o griego Kalles ("polito"), mientres que d'atros en dicen que deriva d'os pueblos galaicos que habitaban en a zona.
HistoriaEditar
- Se veiga Historia de Portugal
Cheografía fisicaEditar
Situato en o cabo sudueste d'Europa, o Portugal continental tien muga nomás con unatro Estato europeu: Espanya. O territorio continental ye dividito por o río prencipal, o Tacho. A rechión d'o norte ye más montanyosa; bi ha altiplanos, intercalatos con arias que permiten o desembolique de l'agricultura. A lo sud, dica l'Algarve, o relieu se caracteriza por as planas y as sierras son esporadicas. Atros ríos importants son o Duero, o Minho, o Guadiana, que, como lo Tacho, naixen en Espanya. O Mondego, naixe en a Sierra da Estrela, a sierra a on que se troban os puntos más altos d'o Portugal continental.[4]
As islas de Azores son localizatas en o rift meyo de l'oceano Atlantico. Bi ha una gran actividat volcanica en ista zona. O punto más alto de Portugal, o Monte Pico, se troba localizato en a isla d'o Pico, con 2.351 metros d'altaria. As islas d'a Rechión autonoma de Madeira, d'atra man, son situatas en a placa africana. Por a suya situación d'estabilidat, ye una zona con menos actividat sismica. O punto más alto d'iste territorio ye o Pico Ruivo, con 1.862 metros d'altaria.
En o Portugal continental, as temperaturas meyanas anyals son de 13 °C a lo norte y de 18 °C a lo sud. As islas de Madeira y as Azores, debito a la suya localización en l'Atlantico, son más humidas y a precipitación bi ye más común, con un intervalo de temperaturas menor.
Divisions administrativasEditar
- Se veiga Organización territorial de Portugal
Actualment, o país ye dividito en 18 districtos (amás d'as dos rechions autonomas de Madeira y Azores). Istos districtos se dividen en 308 municipios (u concelhos en portugués) y 4.257 freguesías.
Distritos[5][6] | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Districto | Superficie | Población | Districto | Superficie | Población | |||
1 | Lisbona | 2.761 km² | 2.244.984 | 10 | Guarda | 5.518 km² | 160.931 | |
2 | Leiria | 3.517 km² | 470.765 | 11 | Coimbra | 3.947 km² | 429.714 | |
3 | Santarém | 6.747 km² | 454.456 | 12 | Aveiro | 2.808 km² | 714.351 | |
4 | Setúbal | 5.064 km² | 849.842 | 13 | Viseu | 5.007 km² | 378.166 | |
5 | Beja | 10.225 km² | 152.706 | 14 | Bragança | 6.608 km² | 136.459 | |
6 | Faro | 4.960 km² | 450.484 | 15 | Vila Real | 4.328 km² | 207.184 | |
7 | Évora | 7.393 km² | 167.434 | 16 | Porto | 2.395 km² | 1.816.045 | |
8 | Portalegre | 6.065 km² | 118.952 | 17 | Braga | 2.673 km² | 848.444 | |
9 | Castelo Branco | 6.675 km² | 195.949 | 18 | Viana do Castelo | 2.255 km² | 244.947 |
Rechions Autonomas | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rechión autonoma | Superficie | Población | ||||||
Azores | ||||||||
Madeira |
Ciudatz prencipalsEditar
As ciudatz prencipals d'o país son: Lisbona (a suya capital), O Porto, Braga, Coimbra, Funchal, Ponta Delgada, Évora, Faro, Aveiro, Guarda, Leiria, Setúbal, Almada y Viseu.
TransportesEditar
Bi ha una interpresa publica portuguesa de transporte por ferrocarril, creyada en 1975, como heredera d'a Companhia dos Caminhos de Ferro Portugueses clamata Comboios de Portugal, tamién conoixita como CP o Caminos de Ferro Portugueses.
EsporteEditar
L'esporte mes popular y practicato ye o fútbol, os prencipals equipes son el FC Oporto, el Benfica y el Sporting de Lisboa.[7] Bells d'os millors chugadors d'a historia d'o futbol portugués son Eusébio da Silva Ferreira, Luís Figo, Vítor Baía, Rui Costa, João Vieira Pinto y Cristiano Ronaldo, a más a más d'os entrenadors de fútbol José Mourinho y André Villas-Boas.
Vinclos externosEditar
- Se veigan as imachens de Commons sobre Portugal.
- (pt) Pachina web de Turismo de Portugal.
ReferenciasEditar
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
- ↑ https://tabulador.ine.pt/indicador/?id=0011609&lang=EN
- ↑ Sousa, Manuel; Reis y Rainhas de Portugal; editora SporPress; Mem Martins, anyo 2000; pachina 23.
- ↑ Vários autores, "Enciclopédia Geográfica", Selecções do Reader's Digest, Lisboa, 1987, página 257.
- ↑ (pt) Distritos de Portugal.
- ↑ (pt)Censo 2011
- ↑ [1]
Se veiga tamiénEditar
Estaus d'Europa |
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano |
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard |
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito |