Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Lumo de Muro (/o'lumo.'muro/; oficialment, en castellano, «Humo de Muro») ye un lugar aragonés en o municipio d'a Fueva, en a provincia de Uesca y comarca de Sobrarbe. A suya población ye de 18 habitants (2011[1])

O Lumo de Muro
Lugar d'Aragón

Plaza d'O Lumo de Muro
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Uesca
Sobrarbe
A Fueva (municipio)
Partiu chudicial Boltanya
Población
 • Total

18 hab. (2011)
Altaria
 • Meyana

599 m.
Distancia
 • 103 km
 • 21 km
 • 7 km

enta Uesca
enta L'Aínsa
enta Tierrantona
Codigo postal 22336
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Balbastro-Monzón
Sobrarbe-Ribagorza
Coordenadas
O Lumo de Muro ubicada en Aragón
O Lumo de Muro
O Lumo de Muro
O Lumo de Muro en Aragón

O Lumo ye una aldeya historica de Muro de Roda, que se troba en a man fovana debaixo d'o tozal que domina a dita población fortificada, en a ribera d'a Usía y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara ta la ribera de Mediano. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o Muro de Roda, a mayoría d'os cuals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as garras d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en a Fueva en a decada de 1960,[2] O Lumo exerciba como cabecera municipal.

Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de Ministirio, a 1,5 kilometro de o Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bels 2 km de Fumanal, 2,5 km d'o Pamporciello (toz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'Arasanz, en dirección nord-este dende O Lumo. A 1 km en dirección sud, en a cuentra de a Usía, se troba o lugar de Palo, y en sud-este o santuario de Santa María de Bruís.

En o Lumo de Muro se troba, a demés, a Casa Clavería; un casal fortificau d'o sieglo XVI que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta restaurant con o nombre de Mesón Las Bodegas de Clavería. O restaurant tiene tamién un parque zoolochico chicorrón, que ha nombre El Rancho de Clavería,[3] que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet mas exotica como estrucios.

Toponimia editar

Existe una teoría que afirma que o nombre de o Lumo de Muro (por o costumbre altoaragonés d'eludir a preposición, se prenuncia «o Lumo' Muro») dimana d'a palabra latina «<LUMBUS» y no pas de o fumo. O toponimo oficial «El Humo de Muro», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a palabra aragonesa «Lumo», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «La Loma de Muro».

Manimenos, una altra teoría afirma que a palabra «lumo» sería en verdat un apocope de dos palabras iberas, «lur» y «umo», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).[4] Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta o Lumo de Muro como ta o Lumo de Ranyín, pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de regano.[4]

Demografía editar

Evolución demografica
1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - - - 19 17 17

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
18 17 15 18 20 20 20 17 18

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- - - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Fiestas editar

Referencias editar

Vinclos externos editar