Chabierre d'o Elsón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre Chabierre d'o Elsón. Ta atros usos d'o toponimo Chabierre, se veiga Xabierre (desambigación).

Chabierre d'o Elsón (oficialment, en castellano, Jabierre de Olsón) ye una aldeya aragonesa de o municipio de l'Aínsa-Sobrarbe, en a comarca de Sobrarbe y a provincia de Uesca. A suya población ye de 12 habitants (2018).

Chabierre d'o Elsón
Lugar d'Aragón
Hábitat disperso en Chabierre.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca  • Municipio	Lugar  Aragón  Uesca Sobrarbe l'Aínsa-Sobrarbe
Partiu chudicial	Boltanya
Población  • Total	12 hab. (2018)
Altaria  • Meyana	582 m.
Distancia  • 101 km  • 23,6 km	enta Uesca enta l'Aínsa
Codigo postal	22394
Chentilicio	chabirrano/-a
Fiestas	22 de chulio
Patrons	Santa María Magdalena
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau	Uesca Semontano-Sobrarbe
Ríos	Susía
Coordenadas
Chabierre d'o Elsón Chabierre d'o Elsón en Aragón

Ye una aldeya historica de o Elsón, localidat con un castiello de a que dependeba dende a Edat Meya. En chunto con o Elsón y con Mondot formaba un municipio, de nombre o Elsón, dende a constitución d'os primers achuntamientos modernos en 1834 dica l'absorción d'os tres nuclios en o municipio d'Alto Sobrarbe, en a decada de 1960.

Cheografía

Chabierre se troba en una zona de campos en as garras d'a sierra de Sant Benedet, en a valleta d'o río Susía, afluent de a Cinca por a dreita.

Se comunica con Lamata (3,3 km) y o Elsón (3,2 km) por a carretereta asfaltada de a marguin dreita d'o Susía, que mete en comunicación l'A-138 a l'altaria d'o Mesón de Ligüerre con l'A-2205 amán de l'Arcusa. Ye accesible, por tanto, con cualsiquier vehiclo de turismo.

O relieve ye suave, con a meya docena de casas que forman lugar dispersas con bella parcela de campo d'entre la una y l'atra.

A mayoría de casas son d'oríchens nobles, en habendo estau propiedat de familias infanzonas labriegas mientres buena cosa d'os sieglos de l'Antigo Rechimen. Mutas contan con mas de 300 anyos d'antiguedat, y presentan blasons y belatros elementos arquitectonicos destacables en as fronteras.

Demografía

Evolución demografica

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 - - - - - - 12 13 13

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 13 12 13 13 13 12 10 10 10

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - - - - - - - - - -

1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Toponimo

Chabierre ye un toponimo de probables oríchens bascoides u proto-bascas, elemento de substrato lingüistico d'a luenga d'aquels pueblos que habitón a comarca enantes de a dominación romana. Os etimos presents en o nombre son etxe- y berri, que en basco moderno (a luega viva mas amanada a la que posiblement teneban aquels remotos pobladors) significan, respectivament, «casa» y «nueva»; «casa nueva».

O complemento «d'o Elsón» dimana de a dependencia que historicament teneba con o Elsón, lugar mas gran y con tinencia de castiello. Como en o caso de ixatra localidat, o toponimo oficial en castellano se mira d'estar una adaptación de a pronunciación de l'aragonés, apegando l'articlo con o nombre («Olsón») pus en a fonetica común aragonesa la O de l'articlo cobra preeminencia sobre a E inicial d'os substantivos masculins, anque escribir-los asinas sia clarament incorrecto.

D'alcuerdo con Chabier Tomás, que estudeó a parla d'ista zona en os anyos 1990, a forma «Chabierre» no se diz guaire en l'actualidat, y ha estau substituida en a practica totalidat de casos por a forma castellana Jabierre. Manimenos, d'alcuerdo con l'autor, o toponimo aragonés s'emplegaba vivament encara en os primers anyos d'o sieglo XX, y seguntes as personas de mas edat de a localidat y belatras d'a comarca, a substitución progresiva por o castellanismo Jabierre se produció en os anyos de post-guerra, dimpuesas d'a Guerra Civil.

Fiestas

• 23 d'abril, romería ta la Cruz de Sant Marcos, a on que por tradición se reparte torta, en celebración de Sant Chorche.
• 22 de chulio, Fiesta Mayor, ta «la Madalena», fendo-le honras a Santa María Magdalena.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Chabierre d'o Elsón.