1914

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Escaicimientos

Atros países

Chunio

• 28 de chunio - Atentato de Sarajevo en a ciudat de Sarajevo: mueren o hereu a la cadiera reyal de l'Imperio Austrohongaro Francisco Ferrando d'Austria y a suya muller, Sofia Chotek.

Chulio

• 28 de chulio - l'Imperio Austrohongaro declara a guerra a Serbia, en no dar satisfacción ixe país a las suyas demandas luego de l'asasinato en Sarajevo de l'archiduque Francisco Ferrando d'Austria y a suya muller por Gavrilo Princip en l'atentato de Sarajevo. Ye o prencipio d'a Primera Guerra Mundial.

Agosto

• 3 d'agosto - en a Primera Guerra Mundial, l'Imperio Alemán declara a guerra a Francia y o Reino Uniu declara a guerra a los alemans.
• 15 d'agosto - inauguración d'o Canal de Panamá, que une l'Oceano Pacifico con l'Oceano Atlantico.
• 23 d'agosto - Chapón declara a guerra a l'Imperio Alemán, dentrando asinas en a Primera Guerra Mundial chunto a os Aliatos contra as Potencias Centrals.

Setiembre

• 3 de setiembre - o cardenal italiano Giacomo della Chiesa ye esleito Papa con o nombre de Benedet XV.
• 6 de setiembre - o cardenal italiano Giacomo della Chiesa ye consagrato Papa con o nombre de Benedet XV.
• 28 de setiembre - en a Primera Guerra Mundial l'Exercito alemán prencipia o Setio d'Anvers.

Noviembre

• 5 de noviembre - en a Primera Guerra Mundial, l'Imperio Ruso, Francia y l'Imperio Britanico declaran a guerra a l'Imperio Otomán.

Naixencias

Aragón

• ? - naixencia en Zaragoza de l'arbitro de fútbol aragonés Julián Rey Martínez (†1958).
• 11 de chunio - naixencia en Taust (Cinco Villas) d'o politico aragonés Gregorio López Raimundo (†2007).
• 16 d'aviento - naixencia en Lecinyena (Monegros) d'o galerista aragonés Víctor Bailo Solana (†1975).

Atros países

Chinero

• 14 de chinero - naixencia en North Sydney (Nueva Escocia, Canadá) de Harold Russell, qui recibió o Premio Oscar a o Millor Actor Segundario en 1946 (†2002).
• 15 de chinero - naixencia en Glanton (Northumberland) d'o historiador britanico Hugh Trevor-Roper (†2003).
• 30 de chinero - naixencia en Vancouver (Columbia Britanica) de l'actor, productor cinematografico y director cinematografico canadiense John Ireland (†1992).

Febrero

• 17 de febrero - naixencia en Pouldreuzig (Finisterre, Bro-Vigoudenn, Kerne, Bretanya) d'o escritor, poeta y periodista bretón Per-Jakez Heliaz (†1995).

Marzo

• 1 de marzo - naixencia en Oklahoma City (Oklahoma) d'o escritor y novelista estausunidense Ralph Ellison (†1994).
• 26 de marzo - naixencia en Charleston (Carolina d'o Sud) d'o militar estausunidense William Westmoreland (†2005).

Abril

• 2 d'abril - naixencia en Londres (Anglaterra) de l'actor britanico Alec Guinness (†2000).
• 8 d'abril - naixencia en Álamos (Sonora) de l'actriz mexicana María Félix (†2008).

Mayo

L'actor estausunidense Tyrone Power, naixito o 5 de mayo de 1914.

• 5 de mayo - naixencia en Cincinnati (Ohio) de l'actor estausunidense Tyrone Power (†1958).
• 13 de mayo - naixencia en La Fayette (Alabama) d'o boxiador estausunidense Joe Louis (†1981).

Chulio

• 14 de chulio - naixencia en Baden (Argovia) de l'actor suizo Howard Vernon.
• 31 de chulio - naixencia en Courbevoie (Isla de Francia) de l'actor francés Louis de Funès.

Agosto

• 29 d'agosto - naixencia en Sinuiju (Imperio de Chapón, hue Corea d'o Norte) de l'atleta norcoreano Son Kitei (†2002).

Octubre

• 14 d'octubre - naixencia en Washington, DC d'o fisico estausunidense Raymond Davis Jr., Premio Nobel de Fisica en 2002 (†2006).
• 17 d'octubre - naixencia en Cleveland (Ohio) d'o debuixant estausunidense Jerry Siegel, unos d'os creyadors d'o personache de Superman (†1996).
• 25 d'octubre - naixencia en McAlester (Oklahoma) d'o poeta estausunidense John Berryman (†1972).
• 26 d'octubre - naixencia en Los Ángeles (California) de l'actor estausunidense Jackie Coogan (†1984).
• 27 d'octubre
  • - naixencia en Ciudat de Mexico d'o politico mexicano Jorge Jiménez Cantú (†2005).
  • - naixencia en Swansea d'o escritor, poeta y dramaturgo Galés Dylan Thomas (†1953).
• 28 d'octubre
  • - naixencia en Columbus (Ohio) de l'actriz estausunidense Dody Goodman (†2008).
  • - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o medico estausunidense Jonas Salk (†1995).
  • - naixencia en Liverpool d'o bioquimico britanico Richard Laurence Millington Synge, Premio Nobel de Quimica en 1952 (†1994).

Noviembre

• 9 de noviembre - naixencia en Viena (Imperio Austrohongaro, hue Austria) de l'actriz estausunidense d'orichen austriaco Hedy Lamarr (†2000).
• 10 de noviembre - naixencia en Scranton (Pennsilvania, Estaus Unius) d'o director cinematografico, guionista y escritor estausunidense Cy Endfield (†1995).
• 13 de noviembre - naixencia en Madrit d'o antropologo, etnografo, historiador y lingüista espanyol Julio Caro Baroja (†1995).

Aviento

• 13 d'aviento - naixencia en Olathe (Kansas) de l'actor estausunidense Larry Parks.
• 26 d'aviento - naixencia en Sunrise (Minnesota, Estaus Unius) de l'actor y productor cinematografico estausunidense Richard Widmark.
• 30 d'aviento - naixencia en Oakland (California) de l'actriz estausunidense Jo Van Fleet (†1996).
• 31 d'aviento - naixencia en El Pedroso (Sevilla) de l'editor andaluz José Manuel Lara Hernández.

Defuncions

Atros países

• 25 de marzo - muere en Malhana (Bocas d'o Roine, Provenza) o escritor y lingüista occitán Frédéric Mistral, Premio Nobel de Literatura en 1904.
• 2 d'abril - muere en Múnich (Imperio Alemán, hue Alemanya) o escritor y poeta alemán Paul Johann Ludwig von Heyse, Premio Nobel de Literatura en 1910 (n. 1830).
• 31 de chulio - muere asesinato en París o politico francés Jean Jaurès.
• 3 d'agosto - muere en Melun (Sena y Marne) o filosofo, lochico, lingüista y matematico francés Louis Couturat (n.1868).
• 20 d'agosto - muere en a Ciudat d'o Vaticano o Papa Pío X (n.1835).
• 22 de setiembre - muere en as primeras batallas d'a Primera Guerra Mundial en Vaux-lès-Palameix (Mosa) l'escritor francés Alain-Fournier (n.1886).
• 19 d'octubre - muere en Buenos Aires o militar y politico archentino Julio Argentino Roca, president d'Archentina en 1898-1904 (n.1843).
• 23 d'octubre - muere en Buenos Aires o politico archentino José Evaristo de Uriburu, president d'Archentina en 1895-1898 (n.1831).

Se veiga tamién

• Muertes en 1914.
• Naixitos en 1914.