Borcha
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
- Ta atros emplegos d'o termin Borcha se veiga Borcha (desambigación).
Borcha (Borja en grafía SLA y en castellano) ye un municipio aragonés y una ciudat situata a l'ueste d'a provincia de Zaragoza, capital d'a comarca d'o Campo de Borcha.
Borcha | |||
Municipio d'Aragón | |||
| |||
Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio![]() ![]() Campo de Borcha | ||
Partiu chudicial | Tarazona | ||
Superficie | 106,7 km² | ||
Población • Total • Densidat |
5054 hab. (2013) 47,37 hab/km² | ||
Altaria • Meyana |
448 m. | ||
Distancia • 62 km |
enta Zaragoza | ||
Alcalde | Francisco Miguel Arilla Andia | ||
Codigo postal | 50541 | ||
Coordenadas | |||
Web oficial |
A suya población ye de 5054 habitants en una superficie de 106,7 km² y una densidat de 47,37 hab/km².
HistoriaEditar
Fue reconquiesta en 1124 y lo suyo primer tenent estió Gastón IV de Biarn. O 9 de chinero de 1366 Pero IV lo Cerimonioso la donó a lo cheneral Beltrán Duglescin con títol de condau.
ToponimiaEditar
Os arabistas han relacionau este toponimo con l'arabe Burch ("torre"), sindembargo ya existió una ciudat celtibera dita Bursau, como en atros casos os musulmans no fundoron ni dioron nombre a la ciudat, y adaptoron un nombre extranyo pa ellos a una palabra que tenese significau en a suya luenga ("etimolochías populars" u "falsas etimolochías").
En a baixa Edat Meya s'escribiba de muitas trazas tanto en latín arromanzau como en aragonés: Borga, Borja, Borgia, Boria, que yera como se representaba o fonema africau /ch/. Tamién ye documentau Borxa (d'a mesma traza que o fonema d'a ch a vegadas s'escribiba x en Sanxo y Belxit, como fan en catalán occidental encara).
A variant escrita con a moderna ch tamién se conoixe, por eixemplo d'a Carta de población d'Alcalá de Moncayo (25 de chulio de 1238):
Tamién se troba a forma Borcha en o Libro de colecta de la Pecha d'a Comunidat d'aldeyas de Teruel, (1360-1369) a on que amanix Borcha como apelliu d'un habitador de Cedriellas. Tamién lo trobamos en l'antroponimo Johan de Borcha d'un habitador de Plou en o sieglo XV.[1]
O toponimo "Borcha" dió nombre a un linache noble aragonés establiu dimpués en o Reino de Valencia, os Borcha, familia que esdevenió muito celebre en Italia, razón por a cuala ye millor conoixiu con ortografía italiana (Borgia).
DemografíaEditar

| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. |
En o termin municipal de Borcha se troban tamién os despoblaus de El Molinillo, Valturera y Ribas.
AdministraciónEditar
Reparto de concellersEditar
Partito | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 |
Partido de los Socialistas de Aragón | 2 | 1 | 3 | 5 | 5 | 3 | 3 | 4 | 5 | 4 | 7 |
Partido Popular | - | 0 | - | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 3 | 2 | 2 |
Partido Aragonés | 3 | - | 7 | 4 | 5 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 1 |
Chunta Aragonesista | - | - | - | - | - | - | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 |
Izquierda Unida | - | - | - | 1 | - | - | - | - | - | 1 | 0 |
Centro Democrático y Social | - | - | 1 | 0 | - | - | - | - | - | - | - |
Independients | 4 | 10 | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Unión de Centro Democrático | 2 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Total | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 11 | 13 | 11 | 11 |
AlcaldesEditar
Lechislatura | Nombre | Partito politico |
---|---|---|
1979–1983 | Luis María Garriga Ortiz | Independient |
1983–1987 | Luis María Garriga Ortiz | Independient |
1987–1991 | Félix Martínez Lahuerta | Partido Aragonés |
1991–1995 | Lorenzo Nogués Arrondo | Partido de los Socialistas de Aragón |
1995–1999 | Luis María Garriga Ortiz | Partido Aragonés |
1999–2003 | Luis María Garriga Ortiz | Partido Aragonés |
2003–2007 | Luis María Garriga Ortiz | Partido Aragonés |
2007–2011 | Eduardo Arilla Pablo | Partido de los Socialistas de Aragón |
2011–2015 | Francisco Miguel Arilla Andía | Partido Aragonés |
2015–2019 | Eduardo Arilla Pablo | Partido de los Socialistas de Aragón |
2019–2023 | Eduardo Arilla Pablo | Partido de los Socialistas de Aragón |
EsporteEditar
O fútbol ye representato por a Sociedad Deportiva Borja.
Puestos d'intrésEditar
Edificios civilsEditar
- Palacio de Sánchez d'el Río.
- Palacio d'os Vera, tamién clamata Casa de las Conchas.
- Plaza d'o Mercau.
- Casa d'Aguilar.
- Palacio d'os Lazaro.
- Antigo Alguarín Municipal.
- Casa d'a Villa.
Edificios melitarsEditar
- L'antigo castiello.
- Puerta de Zaragoza, tamién clamata Arco de la Carrera.
- Puerta de Sant Francisco.
Edificios relichiososEditar
- Antigo Convento de Capuchins, actual Hespital Sancti Spiritus.
- Convento d'a Concepción.
- Antiga Colechiata de Santa María.
- Convento de Santa Clara d'Asís.
- Antigo Convento de Predicadors, actual "Auditorio Municipal".
- Ermita de Sant Chorche.
- Ilesia de Sant Miguel.
- Santuario de Misericordia.
CulturaEditar
FiestasEditar
- Semana Santa
- Fiestas d'a Virchen d'a Pedaina, primer domingo de mayo.
- Fiestas de Sant Bertolomeu, 24-25 agosto.
- Fiestas de Setiembre, tercera semana de setiembre.
- Sant Antón y Sant Sabastián, lo 17 y 20 de chinero, realizando-se las tradicionals fogueras la nueit anterior.
- Chueves Lardero, o chueves d'a primera semana de febrero, se brienda lo tipico "Palmo".
- San Jorge, lo 23 d'abril, s'acude a la ermita a brendar a tradicional culeca (pan dulce con uegos duros con forma de muller).
- Fiestas d'o Santuario de Misericordia (15 d'agosto) en honor a l'Asunción d'a Virchen.
EventosEditar
- Festival Amante, festival de mosica Indie que se celebra a meyaus d'agosto.
- BorjaenJazz (u tamién BorJazz), festival de Jazz que tiene puesto entre lo mes de chulio.
- Chornadas Corals de Canto Coral d'Aragón, tiene puesto la zaguera semana d'octubre y primera de noviembre.
- Winter Festival, festival de mosica dance. Se celebra anyalment en o mes de noviembre.
- Borja Scooter Run, reunión anyal de scooters clasicas, lo primer cabo de semana de marzo.
MuseusEditar
Personalidaz naixitas de BorchaEditar
Categoría principal: Naixitos de Borcha.
- Vicente Casanova y Marzol (1854-1930), bispe, arcebispe y cardenal.
- Natividad Zaro Casanova, guionista.
- Antonio Motos Martínez, politico y periodista.
- Johan de Coloma, politico.
- Antonio María Herrero y Rubira, cientifico y escritor d'a Ilustración.
- Juan José Nogués (1909 - 1998), futbolista que chugó lo Mundial de 1934.
- Ramón Borobia Paños (1914 - 2009), compositor y director d'orquesta.
Localidaz achirmanatasEditar
ReferenciasEditar
- ↑ (es) Guillemo Iturbe Polo, Isabel Lorenzo Magallón: El sieglo XV en Muniesa y su entorno (1367-1503), p. 310. Centro de Estudios Miguel de Molinos.
- ↑ Datos Eleccions MIR
- ↑ https://web.archive.org/web/20110105133451/http://portal.aragob.es/archelec/index.jsp
Vinclos externosEditar
Municipios d'a comarca Campo de Borcha | |
---|---|
Agón | Ainzón | Alberit de Sant Chuan | Albeta | Ambel | Bisimbre | Borcha | Bulbuent | Bureta | Frescano | Fuent de Xalón | Magallón | Maleixán | Mallén | Noviellas | Pozuelo d'Aragón | Tagüenca | Talamantes |
Lugars desapareixius de lo municipio de Borcha | |
---|---|
Ribas de Borcha |