Barranco de Bruello

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre o barranco de Bruello. Ta l'aldeya se veiga Bruello y ta la sierra homonima, Sierra de Partara.
Barranco de Bruello
Administración
País Aragón
Municipios por a on pasa L'Aínsa-Sobrarbe
Cheografía
Longaria ±4 km
Altaria d'o naixedero ±700 m
Naixedero Aman de Sarratiás.
Desembocadura Río Cinca en Moriello de Tou
Mapa

O barranco de Bruello, bella vegada tamién dito de Moriello (por Moriello de Tou), ye un corso d'augua menor d'Aragón, adintro d'o termin municipal de l'Aínsa-Sobrarbe, en o centro-sud d'a comarca de Sobrarbe, en a provincia de Uesca.

Forma una valle menor, lateral y subsidiaria de a valle d'a Cinca, delimitada por o norte y norueste por as estribacions d'a sierra de Bruello y a collada que comunica con a valle d'o río Ena, por o sudueste por a sierra d'o Sarrastanyo y o sarrato d'a Capana, y en o suyo transecto final por as estribacions d'o sarrato de Moriello en norte y a sierra de Cosculluela de Sobrarbe.

Recorrito

editar

O vivero d'o barranco ye en as garras en a cara sud de lo sarrato de Bruello por alto de Sarratiás, en una aria que se conoix como «os Campos de Sarratons». En o suyo primer trampo, o barranco (muit susceptible d'estiaches por ixa part), fa eses por una zona de muito cantimplano, con abundant cultura, que se diz a «Plana de Sant Lino» por a ermita d'o sieglo XVIII que i ha.

En sud d'ixa plana, o «tozal de Bergüesta» fa que o corso d'augua traze un recolón ta'l nord-este y s'encaixone una micarrona mas por d'entre as baixants d'o monte, en una zona que actualment tiene pinars, y que se conoix como «lo Mallobar».

En a «selva de Sant Lino» lo barranco torna a discurrir ta'l sudeste, trachectoria que mantendrá dica lo suyo final en o pantano de Mediano, chusto esnavesando por d'entre as aldeyas oposadas de Bruello y o Sarrato, cadaguna en una baixant d'a valleta. A ixa altaria, recibe por a man dreita un barranquet menor, lo suyo primer afluent, que baixa d'o Sarrastanyo por d'entre o «tozal de Bergüesta» y o «carrascal de Lueza», que en a suya baixada desparte por d'entre o Sarrato y a casa de Pelegrín.

Bels 800-900 metros mas ta baixo d'«as Corsas», recibe tamién por a dreta unaltro afluent (propenso a estiaches) que baixa d'o «cerro d'a Cuesta» (/'kwasta/), por d'entre o sarrato de «Solans» y unaltro que se diz «o Caixicar». Alto u baixo a la mesma altaria que recibe iste afluent, en recibe unaltro por a man cuentra que baixa d'o sarrato d'«os Coderons», d'una partida de monte de Bruello que se conoix como «Sant Martín».

O tozal de «Puyatuera» (/puja'twæɾa/~/pja'twæɾa/) en a man sud y «Campaniellas» en a norte marcan o punto a on que o barranco comienza a proximar-se ya a lo cul plano d'a valle d'a Cinca, a on que desemboca, dimpués de recibir o «barranco de Ceiquials» por o sud, d'entre Moriello de Tou y a serreta de Cosculluela de Sobrarbe, que prochecta muito opaco sobre o barranco en hibierno y fa que a sobén se guarde chelato tot lo día. En iste zaguer transecto ye a on lo trescruza la carretera autonomica A-138.

Entidaz de población

editar

As entidaz de población (despobladas pero no pas albandonadas) por a on pasa u que se troban en a suya compleguera, en sentido descendent, son:

  1. Sarratiás.
  2. Coroniellas.
  3. O Sarrato.
  4. Pelegrín.
  5. Bruello.
  6. A Capana.
  7. Moriello de Tou.

Moriello de Tou tamién se troba en a suya ribera, en o zaguer trampo, anque por a inundación d'o pantano de Mediano s'ha perdito la precepción que o barranco esnavesaba por adebant de lugar y s'adintrase en a valle d'a Cinca.

Se veiga tamién

editar


Afluents d'o río Cinca
Marguin izquierda La Larri · Barrosa · Cinqueta · Irués · Nata · Usía · O Salinar · Esera
Marguin dreita Yaga · Bellós · Ara · Susía · Vero · Alcanadre