Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Abai (Abay en castellano) ye un lugar aragonés en o termin municipal de Chaca, comarca d'a Chacetania y partiu chudicial de Chaca, en a provincia de Uesca. Fa parte d'a diocesi de Chaca y archidiocesi de Pamplona.

Abai
Lugar d'Aragón
A ilesia de Sant Andreu d'Abai
A ilesia de Sant Andreu d'Abai.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Uesca
Chacetania
Chaca
Partiu chudicial Chaca
Población
 • Total

42 hab. (2017)
Altaria
 • Meyana

775 m.
Distancia
 • 7 km
 • 76 km

enta Chaca
enta Uesca
Codigo postal 22700
Patrons Sant Andreu apóstol
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Chaca-Berdún
Sant Andreu
Coordenadas
Abai ubicada en Aragón
Abai
Abai
Abai en Aragón

A suya población ye de 42 habitants (2017).

Cheografía editar

Abai, construyito a 775 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, ye situato a una distancia de 7 km a l'ueste de Chaca,[1] a capital d'o municipio y d'a comarca, y a 76 km de distancia de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Ye amán d'o río Aragón.

Historia editar

Seguntes Agustín Ubieto Arteta, a primera cita d'o lugar ye de 1042, recullita en a obra d'Eduardo Ibarra y Rodríguez Documentos correspondientes al reinado de Ramiro I (1034-1063), en Colección de documentos para el estudio de la Historia de Aragón, I (Zaragoza, 1904), y documenta as variants Abay, Abagi, Auai, Auay, Auagi, Auaye, Avay, Avagi y Avaye.[2]

En 1042 o monesterio de Sant Hadrián de Sasau yera propietario de biens en Abai; en 1063 o rei d'Aragón Remiro I donó o lugar a lo capítol d'a seu de Chaca.[1]

En 1915 Abai formó municipio independient, con as localidaz d'Ascara (adhibita a Abai en os anyos 1860), Banaguás y Guasiello.[1] En 1944, seguntes o Decreto de 25 de chinero (Boletín Oficial del Estado de 10 de febrero) formó o municipio de Banaguás, chunto con Araguás d'o Solano y Caniars. Huei toz istos lugars fan parte d'o termin municipal de Chaca, dende a incorporación a Chaca de Banaguás, en 1963 (Decreto 1803/63, de 4 de chulio, Boletín Oficial del Estado numero 178, de 26 de chulio).[3]

Demografía editar

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 148 337(1) 335 301(2) 304 273 303

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
320 294 316 219 199(3) 152 89 - -

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - - 52 52 52 53

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
53 52 53 53 47 46 48 43 44

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
43 45 46 - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- - - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.
(1) Entre o censo de 1857 y l'anterior, crexe o termin d'o municipio porque incorpora a Ascara.
(2) Entre o censo de 1877 y l'anterior, crexe o termin d'o municipio porque incorpora a Banaguás.
(3) Entre o censo de 1950 y l'anterior, iste municipio disaparixe porque se agrupa en Banaguás.

Comunicacions editar

A traviés d'a carretera HU-V-2141, Abay se troba conectata con l'A-2605, una carretera local que marcha dende Chaca enta l'ueste, en pasando por Asieso, Guasiello y Banaguás antis de trobar-se con a HU-V-2141, continando enta l'este dica Caniars, Novés y Araguás d'o Solano, ta dimpués puyar enta o norte, por a val d'o río Estarrún, en pasando por O Fraixinal Alto, O Fraixinal Baixo (O Fraixinal), Lastiesas Baixas y Lastiesas Altas ta, contino, albandonar o termin muicipal de Chaca y marchar enta os Pirineus, en o termino municipal d'Aísa, a traviés d'Esposa.

Molimentos editar

 
Abside d'a ilesia de Sant Andreu d'Abai.

Fiestas editar

Vinclos externos editar

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 (es) www.Abay.org.
  2. (es) Ubieto Arteta, Agustín: Toponimia aragonesa medieval, Valencia, 1972, pachina 19.
  3. (es) Gubierno d'Aragón: Entidades de población de Aragón y sus habitantes en los Censos de 1857 a 2001, febrero de 2003, 1ª edición.
  4. (es) Declaración d'a ilesia de Sant Andreu d'Abai como Bien d'Intrés Cultural en o BOA.
  5. (es) O Crismón d'Abay en o Catalogo de Crismons.