Sant Istevan de Litera

(Reendrezau dende San Isteban de Litera)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Sant Istevan de Litera (Sant Esteban de Litera en castellano; Sant Esteve de Llitera en catalán) ye un municipio d'a provincia de Uesca, situato en a comarca de Litera. A suya población ye de 620 habitants, en una superficie de 72,15 km² y una densidat de 8,59 hab/km².

Sant Istevan de Litera
Sant Esteve de Llitera
Municipio d'Aragón
Escudo d'armas
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Uesca
Litera
Partiu chudicial Monzón
Superficie 72,15 km²
Población
 • Total
 • Densidat

620 hab. (2013)
8,59 hab/km²
Altaria
 • Meyana

420 m.
Distancia
 • 85 km

enta Uesca
Alcalde Fernando Sabes Turmo
Codigo postal 22512
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Balbastro-Monzón
Cinca Meya-Litera
Coordenadas
Sant Istevan de Litera ubicada en Aragón
Sant Istevan de Litera
Sant Istevan de Litera
Sant Istevan de Litera en Aragón
Web oficial

Toponimia editar

En catalán ye en lo oficial Sant Esteve de Llitera. En a pronunciación local ye Santistebe de LliterE, porque la -A final atona se pronuncia -E ubierta en bels puntos d'o catalán nordoccidental. En aragonés medieval s'escribe cuasi siempre Sant Stevan de Litera.

En aragonés se refieren a este lugar sin l'apelativo, como veyemos en uns versos de 1920 en una parla de transición de Ribagorza Baixa adintro de lo texto matracadas referiu a lugars de la redolada de Graus:

Catedrático de pirma / te nombro de Santistebe / no pillarás mal destino. / anand a tocar a'l café / a'l teatro y a'l casino.[1]

Parla editar

Encara que siga en Litera, a parla de Sant Istevan ye mes pareixita a las parlas catalanas d'a Baixa Ribagorza central, que fan de transición ta l'aragonés d'a cuenca baixa de l'Esera.

La A final atona se pronuncia como una "e" ubierta atona, igual que en muitos puntos d'o catalán nordoccidental: o Segrián, a Noguera, Les Garrigues, Fraga, Torrent de Cinca, Castanesa, Maella y Gandesa. D'esta traza casa se pronuncia casE, pero en plural ye casas en Sant Istevan de Litera, mientres que en ixos atros puntos ye cases con "e" zarrata como en os puntos d'o catalán nordoccidental on se conserva a -a final atona.

A c, ç d'o catalán cheneral se pronuncia interdental igual que en aragonés, castellano d'o norte y centro, feito que en catalán se retroba en as parlas d'o Guadalop-Mezquín.

A diferencia d'as parlas d'o Guadalop-Mezquín y d'o benasqués, pero a l'igual que l'aragonés cheneral y bellas parlas catalanas baixorribagorzanas como a parla de Zanui, a terminación -ts en os plurals de palabras rematatas en -t se prenuncia interdental (foraz, denz, deminutibo -et con plural en -ez, etc...).

Os plurals femenins de palabras rematatas en -a son en -as como en aragonés cheneral y no -es como en catalán cheneral y alto benasqués.

Bi ha palabras, en especial fitonimos, rematatos en -o: chonco, tardano, marrueco y tozuelo. Os fitonimos servero, niezpolero contrastan con /romé/ y atros fitonimos prenunciatos d'alcuerdo con a fonetica catalana.

Bi ha casos de diftongación de "e" y "o" curtas latinas que pueden representar una introducción d'aragonesismos foneticos por tener tamién o final: mielquE, niezpole, niezpolero, tozuelo, marrueco.

Demografía editar

Evolución demografica
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
- - 562 - - - - - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- - - - - - - 535 -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 586 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración editar

Reparto de concellers editar

Eleccions municipals
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Partido de los Socialistas de Aragón 6
Partido Popular 1
Total 7

Alcaldes editar

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011
20112015 Fernando Sabés Turmo Partido de los Socialistas de Aragón

Veyer tamién editar

Referencias editar

  1. (es) Vicente de Vera, Eduardo: Textos en grausino (1904-1985). Zaragoza, Deputación Cheneral d'Aragón (col. «O pan de casa nuestra», 3), 1986. p 94

Bibliografía editar