Semontano

(Reendrezau dende Semontán)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un semontano u somontano ye un terreno baixo un mont u una sierra.

Paisache de semontano en Lagunarrota (Semontano de Balbastro).
Semontano

En sentito macrocheografico ye o terreno plan u con pueyos, cabezos chicoz, lomas y tozals que bi ha baixo una cordelera, y n'esta escala este termino ha dato nombre a bellas comarcas aragonesas como o Semontano de Balbastro. Atras comarcas d'Aragón con muita representación de semontano son Litera, a Plana de Uesca, as Cinco Villas por o que respecta a lo Prepireneu, y Tarazona y Moncayo, Val de Xalón, Campo de Belchit, Baixo Aragón y Matarranya por o que respecta a lo Sistema Iberico.

Os Depositos de semontano se forman por l'ación directa d'a gravedat y tienen gran variedat de materials como piazos de roca, materials finos (limos, archilas), arena, glera y a vegatas materia organica. D'esta manera una caracteristica d'este tipo de sedimentos ye a suya heterochenidat. Atra caracteristica ye a suya baixa compacidat, y son por un regular materials sueltos no cementatos.

Etimolochía editar

A palabra somontano u semontano ye un derivau por parasintesi con a radiz mont, o prefixo so- y o sufixo -ano. Se documenta en l'aragonés d'a val d'Ebro en a zona de Tarazona ya en a baixa Edat Meya en o "Libro Chantre":

estos son los lugares que se claman del Somontano del derredor de Taraçona en los cuales el Sennyor Vispe ha los dreitos que se siguen.

Se veiga tamién editar