Baixo Aragón (comarca)

redolada d'Aragón
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre a comarca oficial d'o Baixo Aragón. Ta atros emplegos se veiga Baixo Aragón (desambigación).

O Baixo Aragón (en catalán Baix Aragó, en castellano Bajo Aragón) ye una comarca aragonesa situada en a provincia de Teruel. Muga a lo norte con Baixo Aragón-Casp, a l'ueste con Baixo Martín y Andorra-Sierra d'Arcos, a lo sud con Castellón y Mayestrato y a l'este con o Matarranya. S'ha apropiato d'o nombre tradicional de Baixo Aragón, que antes d'a comarcalización d'Aragón teneba l'aria formata por esta y atras comarcas buegants.

Baixo Aragón
Baix Aragó
Bajo Aragón
Comarca d'Aragón

Anvista dende o Castiello d'Alcañiz
Capital
 •Municipios
Alcanyiz
20
Entidat
 •País
 •Provincia
Comarca
 Aragón
Teruel
Superficie
 •Total

1.304,2 km²
Población
 •Total
 •Densidat
 (2020)
28.695 hab.
22 hab./km²
Chentilicio Baixoaragonés/a[1]

Mapa de situación en Aragón
bajoaragon.es
Comarca d'o Baixo Aragón (Teruel).

A suya economía se basa en a industria y os cautivos d'olivera y fruitals, destacando os prescos.

En bels lugars d'a comarca se charra catalán. Bels lugars se troban dentro d'a Rota d'o tambor y o bombo.

Historia

editar

Alifonso II lo Casto cedió muitos d'os lugars d'esta comarca a la orden de Calatrava. En a repoblación intervinioron catalans, y por ixo se charra catalán en o sector sudeste: Auguaviva, Belmont de Sant Chusé, La Canyada de Beric, La Codonyera, La Chinebrosa, La Torre de Viliella y La Cerollera, y os apellitos catalans son muit frecuents en Alcanyiz.

Territorio y población

editar
Municipio
Superficie
(km²)
%
d'o total
Población
(2007)
%
d'o total
Densidat
(hab/km²)
Altaria
(metros)
Distancia
ta/dende
Alcanyiz (km)
Lugars
Auguaviva 42,15 3,23 703 2,39 16,68 549 42,10
Alcanyiz 472,12 36,20 15.587 53,09 33,01 381 -- Pui Moreno, Val Muel.
Alcorisa 121,20 9,29 3.650 12,43 30,12 632 34,00
Belmont de Sant Chusé 33,96 2,60 142 0,48 4,18 661 31,10
Berche 42,64 3,27 260 0,89 6,10 718 40,20
Calanda 112,25 8,61 3.737 12,73 33,29 466 18,90
La Canyada de Beric 10,86 0,83 108 0,37 9,94 738 25,40
Castelserás 31,52 2,42 839 2,86 26,62 350 9,60
La Cerollera 33,75 2,59 124 0,42 3,67 840 32,80
La Codonyera 20,97 1,61 361 1,23 17,22 499 16,40
Foz-Calanda 38,16 2,93 289 0,98 7,57 496 24,60
La Chinebrosa 80,10 6,14 239 0,81 2,98 702 29,00
Mas de las Matas 29,99 2,30 1.462 4,98 48,75 496 37,80
La Mata de los Olmos 23,73 1,82 264 0,90 11,13 905 48,10
Los Olmos 43,54 3,34 142 0,48 3,26 868 44,70
Las Parras de Castellot 42,13 3,23 76 0,26 1,80 697 51,50 Saganta.
Seno 17,85 1,37 45 0,15 2,52 792 49,70
Torrociella d'Alcanyiz 26,72 2,05 450 1,53 16,84 446 13,20
La Torre de Viliella 33,50 2,57 194 0,66 5,79 611 19,50
Val d'Algorfa 47,06 3,61 686 2,34 14,58 510 14,50
Total 1.304,20 29.358
 
Comarca d'o Baixo Aragón (Teruel).

Se veiga tamién

editar

Referencias

editar
  1. (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.

Vinclos externos

editar



 
Comarcas d'Aragón
 
Alto Galligo · Andorra-Sierra d'Arcos · Aranda · Baixo Aragón · Baixo Aragón-Casp · Baixo Martín · Campo de Belchit · Campo de Borcha · Campo de Carinyena · Campo de Daroca · Chacetania · Cinca Baixa · Cinca Meya · Cinco Villas · Comarca Central · Comunidat de Calatayú · Comunidat de Teruel · Cuencas Meneras · Gúdar-Chabalambre · Litera · Mayestrato · Matarranya · Monegros · Plana de Uesca · Ribagorza · Ribera Alta d'Ebro · Ribera Baixa d'Ebro · Sierra d'Albarracín · Sobrarbe · Semontano de Balbastro · Tarazona y Moncayo · Xiloca · Val de Xalón