Ipe

lugar medieval situau en l'actual municipio de Samianigo
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ipe yera un lugar medieval situau en l'actual municipio de Samianigo.

Ipe
Despoblau medieval d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Despoblau medieval
 Aragón
 Uesca
Alto Galligo
Samianigo
Partiu chudicial Chaca
Población
 • Total

0 hab.
Altaria
 • Meyana

1.060 m.
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Chaca
Samianigo
Coordenadas
Ipe ubicada en Aragón
Ipe
Ipe
Ipe en Aragón

Toponimia editar

Un orichen posible estaria o protovasco IB que significa "augua".[1] Encara existe en a mesma zona o barranco d'Ipe, asinas como a val d'iste barranco afluyen d'o río Galligo.

Historia editar

A primera vegada que bi ha documentación d'iste lugar ye en una donación de Ximeno Sánchez a o monesterio de Sant Chuan d'a Penya en 1315 a on dona os suyos biens en Senegüé y Sorripas, entre éls:

(...) unas casas que son dou dien Mediavilla que afruantam duna part con cellero de fallos de Andreu d'Ipe (...)

En 1317, ye o monesterio pinantense o que da a Sancho d'Orós una casa en Senegüé y a-saber-los terrenos, entre os que se trobaba:

alium campum a Manlaniella et affrontat cum via de Aorin et cum campo Dominici de Ip

En l'anyo 1374, se fa mención a un campo propiedat de "García d'Ipe" en un documento por o que se resuelve un pleito de mugas entre os lugars de Ciellas y Cortiellas.

O rei Martín I d'Aragón cederá a villa d'Ipe a o concello de Chaca o día 20 d'aviento de 1397, seguntes un documento encara conservau en l'archivo municipal d'a capital chacetana. Anyos dimpués, en 1471, será o propio concello chaqués qui atreude a, ya pardina d'Ip a os vecins de Larrede pa que podesen aproveitar a suya lenya, pasto y caza por un periodo de diez anyadas. Os habitants de Larrede heban de bosar vente sueldos chaqueses, tres cafíces y meyo de trigo y atros tres y meyo d'ordio anyals o día de Sant Miguel. Amás heban de mantener a ilesia d'a pardina en piet, amillorar-la y nunca no empiorar-la.

Entre 1845 y 1850 Pascual Madoz le da categoría de pardina pendient de Xabierre-Cuarnas.

Leyendas editar

A leyenda d'as viellas pervivients tamién existe aquí. Se diz que bi heba dos casas en o lugar y dimpués d'una peste nomás i quedoron que dos mullers. As viellas baixoron enta Xabierre-Cuarnas ta demandar asilo y, en estar refusadas, habioron de marchar dimpués enta Samianigo Baixo. Astí las recullioron, por o que as tierras d'Ipe pasoron a estar propiedat d'iste lugar. Dimpués os de Xabierre y Satué, que quereban ixos terrenos, les ne mercoron a os samianiguenses.

Referencias editar

  1. (es) Geografía medieval de Serrablo. José Miguel Navarro López. Colección «A Lazena de yaya», 15. ISBN 84-8127-104-7