Denominación d'Orichen Protechida Aceite d'o Semontano

A Denominación d'Orichen Protechida Aceite d'o Semontano ye una denominación d'orichen protechida aragonesa sobre l'aceite d'oliva virchen extra de gran calidat en as comarcas d'o semontano pirenenco d'a provincia de Uesca. Ye encara en tramite.

Una olivera en Santa María de Dulcis

Orichens

O cautivo d'a olivera en istas comarcas tien una gran tradición, perdendo-se os suyos orichens en o tiempo. En bels estudios d'investigación sobre a economía d'Aragón en l'Imperio romano, se cita y documenta a presencia d'oliveras en ista zona, lo que nos sinyala que ya i heba presencia d'o suyo cautivo, producción y consumo en a epoca romana.

Ya en zaguerías d'o sieglo XVIII, seguntes Jordán de Asso, o partiu de Balbastro yera con una producción anyal de 110.000 arrobas a segunda zona productora d'aceite d'Aragón nomás por dezaga d'Alcanyiz. Por ixas envueltas 12.000 arrobas veniban de Tamarit y 9.000 d'Albelda.

Se i pueden trobar oliveras centenarias como a "Olivera de Nadal" en Colungo u a "Olivera d'o Mont d'o Barón" en Aflor. Tamién destacan o "Paseyo d'a Alquezranas" en Alquezra u as oliveras singulars de lo Grau. En o "Bosque d'as Oliveras" de Buera se pueden veyer oliveras pertenecients a todas as variedaz catalogadas en ista DOP.

Redolada

Adintro d'Aragón incluye 42 municipios de cuantas comarcas d'a provincia de Uesca amugadas por o norte por as sierras de Guara, Gabardialla, Aineto y o Gabardón y a val d'a Fueva; a o sud por o desierto d'os Monegros; en a parti oriental, o río Isabana fa de muga a o nord-este y a sierra d'Estadilla a o sud-este; y en o estremo occidental, o río Flumen a o nord-ueste y o río Alcanadre a o sud-ueste.

Clima

En ista zona a olivera ye un cautivo de secano. As pluyas se concentran en primavera y en agüerro con una meya de precipitacions por debaixo d'os 600 mm.

As temperaturas meyas anyals se troban entre os 12-15°C, no baixando as minimas absolutas de -6°C en tot l'anyo y no plegando as maximas absolutas que no dica os 37°C de meya. Ye important sinyalar que i hai cheladas que pueden afectar en as zagueras etapas d'o creiximiento d'o fruito, por lo que has variedaz han estau trigadas consecuentment.

D'hibierno bufa o cierzo en dirección nord-ueste a sud-este y en verano o saloc, que lo fa en dirección sudeste a nord-ueste.

Demarcación cheografica

Os municipios incluyius en a Denominación d'Orichen son: Abiego, L'Abizanda, Adauesca, L'Aínsa-Sobrarbe, Angüés, Alquezra, Ascellas-Ponzano, Azara, Aflor, Balbastro, Barbunyals, Barcabo, Berbegal, Biarche, Boltanya, Casbas de Uesca, Castillón d'o Puent, Castiflorit, Castillazuelo, Colungo, Estada, Estadilla, Fonz, Lo Grau, Graus, Ilche, A Luenga, La Puebla de Castro, Lastanosa, Loporzano, Nabal, Olbena, Oz y Costeán, Peralta d'Alcofeya, Peraltiella, A Perdiguera, Pozán de Vero, Salas Altas, Salas Baixas, Santa María de Dulcis, Secastiella y Torres d'Alcanadre.

Caracteristicas

As variedaz d'olivera presents en ista zona se caracterizan por tener una gran resistencia a o fredo y una gran fuerzoa pa retener o fruito. As olivas s'han de replegar dreitament de l'arbol.

Variedaz

Se tracta d'una aceite d'oliva virchen extra multivarietal que ha de contener a o menos un 85% de una d'as siguients variedat autoctonas y locals reconoixidas, cautivadas en a zona cheografica definida: albareta, alcampelina, alía, alquezrana, blancal, caspolina, cerruda, empeltre, gordera d'o Semontano, muchuta, negral de Biarche, neral, nación, pansenya, piga, royeta y verdenya. Se i pueden incluyir atras variedat tamién cautivadas en a zona, pero que no suposarán mas d'un 15%.

Producción y comercialización

Almozaras

I hai un total de 9 cooperativas y almozaras productoras d'aceite d'oliva con DOP Aceite d'o Semontano:

• Aceite de Artasona (Artasona)
• Aceites Ferrer (Biarche)
• Aceites Noguero (Balbastro)
• Cooperativa Aceite "La Unión" (Salas Altas)
• Cooperativa del Campo San Antonio (Balbastro)
• Cooperativa del Campo San Lorenzo (Estadilla)
• Hacienda Agrícola Ecostean (Costeán)
• Las Arbequinas de Rosalía (Monesma de Sant Chuan)
• OLEVM Torres Fajarnés (Forniellos)

Vinclos externos

• (es) Aceite d'o Semontano