Denominación d'Orichen Protechida Carinyena

A Denominación d'Orichen Protechida Carinyena ye una denominación d'orichen protechida de vins producius en a provincia de Zaragoza. A suya zona de producción fue constituyida en 1933 y tiene como centro a localidat de Carinyena. Ye a mas antiga d'a comunidat autonoma d'Aragón, asinas como una d'as mas antigas d'Espanya. Se troba a 50 kilometros de Zaragoza, a o sud d'o río Ebro, en a comarca de Campo de Carinyena, que muga a o sud con a sierra de la Virchen y a l'ueste con a tamién rechión vitivinicola de Calatayú.

Vinyals en Carinyena

Se tracta d'una zona con luenga tradición vinicola que prosperó baixo a protección d'os monesterios mientres a Edat Meya, pero a on ya se i feba bel tipo de bebida alcolica (probablement hidromiel) en o sieglo III aC, antis d'estar conoixida por os romanos como Carae.

Ista denominación obtenió o suyo rechistro debant d'a Unión Europeya o 7 d'octubre de 1989.[1]​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​[2] Tamién conta con rechistro debant d'a Organización Mundial d'a Propiedat Intelectual dende o 22 de chunio de 2021.[3]

Orichens

editar

En o sieglo III aC se trobaba en ista zona d'a Celtiberia a villa romana de Carae, a on se sabe que os suyos habitants bebeban ya vin mezclau con miel.[4]

Bels sieglos dimpués, en 1415, Ferrando I d'Aragón sinyalaba os alimentos aragoneses que quereba levar a un viache que heba de fer enta Niza, trobando-se entre els os vins de Carinyena y Longars, o queso de Penyafiel, os pernils pirenencos u o trigo de Zaragoza. En 1585 un atro rei, Felipe I d'Aragón, fue recibiu en Carinyena con dos fuents de vin, una de blanco y un atra de tinto.

A primera regulación sobre istos vins se fa ya en 1696, cuan o concello d'a villa de Carinyena creya o "Estatuto d'a Vit" pa mirar de limitar as plantacions en función d'a calidat d'os terrenos a on se plantasen os vinyals. I hai citas de personalidaz como Voltaire, Joseph Townsend, Alexandre de Laborde u Jean-Charles Davillier emponderando as cualidaz d'os vins producius en o Campo de Carinyena.

Si iste vin ye d'a vuestra propiedat cal que reconoixer que a tierra prometida ye amán
Carta de Voltaire a o Conte d'Aranda en 1773

En zaguerías d'o sieglo XIX con l'ataque d'a filoxera a os vinyals franceses, muitas importants familias vinateras d'o país vecín se tresladaron dica la zona, desarrolando-se-ie una gran actividat mercantil y cientifica que trayió a construcción d'un ferrocarril de vía estreita entre Carinyena y Zaragoza, enguerau en 1887, pa tresladar a producción d'a zona. Iste desarrollo levo a o rei Alifonso XIII a dar o títol de ciudat a Carinyena en 1909.

Redolada

editar
 
Localización d'a D.O.P. Carinyena.

O terreno prencipia en os 400 metros sobre o livel d'a mar y puya enta o sud dica altarias de 800 metros. A tierra ye de calsinera royenca sobre estratos de roca suelta con muito carbonato calcico y, en bels puestos, pizarra y archila.

O clima ye continental con grans variaciones termicas no nomás entre o verano (a on se i puede plegar a os 40 °C) y l'hibierno (temperaturas minimas de -5 °C a -8 °C) sino tamién entre o día y a nueit. Atro factor climatico caracteristico d'a zona ye o cierzo, viento que bufa fredo y ixuto d'o norte.

Demarcación cheografica

editar

A Denominación d'Orichen Carinyena engloba 16 municipios d'a provincia de Zaragoza:

Aguarón, Aladrén, Alfamén, Alpartil, Almonecir de la Sierra, Carinyena, Cosuenda, Fuent de Todos, Lecinacorba, Longars, Mezalocha, Muel, Paniza, Tosos, Villanueva de la Uerba, Vistabella.[5]

Caracteristicas

editar
 
Vino d'a D.O.P. Carinyena.

A variedat mas comúnment plantada ye a garnacha tinta (55%), emplegada en a producción de tintos y rosaus, seguida de mazuelo y tempranillo (15 %), mientres que a viura (20 %) ye a variedad comuna pa os blancos. Cuantos productors son tamién experimentando con variedaz foranas como chardonnay y parellada, enamplando considerablement a variedat de vins producius en os zaguers anyos. A mayoría de viz se plantan en espaldera con 3m de distancia entre ringleras y con una densidat d'entre 1500 y 3000 viz/hectaria. A replega gosa prencipiar en setiembre.

Producción y comercialización

editar

Bodegas

editar

Istas son as 29 bodegas que fan parti d'a denominación d'orichen:[6]

Referencias

editar
  1. (en) eAmbrosia - Cariñena. ec.europa.eu
  2. (es) Denominación de Origen Protegida "Cariñena". www.mapa.gob.es
  3. (es) Lisbon Express - (AO 1194) Cariñena. lisbon-express.wipo.int
  4. (es) Historia. D.O.P. Cariñena.
  5. (es) Municipios de la D. O. P. Cariñena
  6. (es) Las bodegas

Vinclos externos

editar


Alimentos con denominación d'orichen protechida (D.O.P.) en Aragón  
Aceite d'o Baixo Aragón | Aceite Sierra de Moncayo | Aceite d'o Semontano * | Ailés | Cebolla Fuents d'Ebro | Calatayú | Campo de Borcha | Carinyena | Cava | Pernil de Teruel | Presiego de Calanda | Semontano | Urbezo *
* en tramite