Ilesia de Santa María Malena de Tudela

A ilesia de Santa María Malena de Tudela ye una ilesia navarra d'estilo romanico que se troba en a localidat de Tudela, en a comarca d'a Ribera Navarra y merindat de Tudela y provincia de Zaragoza. Dende lo punto d'anvista d'a suya adscripción administrativa en a Ilesia Catolica, pende de l'arcipestrau de Tudela en l'archidiocesi de Pamplona y Tudela.

Ilesia de Santa María Malena de Tudela Iglesia de Santa María Magdalena de Tudela Santa Maria Madalena eliza Tuterako
Anvista d'a ilesia de Santa María Malena de Tudela
Situación cheografica
Estau	Espanya
País	Navarra
Merindat	Merindat de Tudela
Situación	Tudela
Adreza	C/ Portal, 27. 31500 Tudela, Navarra
Coordenatas
Archidiocesi	Pamplona y Tudela
Diocesi
Arcipestrau	Tudela
Información cheneral
Advocación	Santa María Malena
Culto	Catolico
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario	Ilesia Catolica
Administrador
Director
Coste	{{{coste}}}
Visitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.l.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo	Ilesia
Estilo	Romanico
Función	Ilesia
Catalogación	Bien d'Intrés Cultural
Materials	Piedra picada
Construcción
Construcción	Sieglos XII-XIV
Fundador
Inicio	Meyaus d'o sieglo XII
Fin	Alto u baixo en 1160
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Ilesia de Santa María Malena de Tudela Ilesia de Santa María Malena de Tudela en Navarra

Se trata d'una ilesia adedicada a Santa María Malena y construyida a meyaus d'o sieglo XII en estilo romanico en substituyindo a un edificio anterior mozarabe, estando contemporania asinas d'a seu de Santa María d'a suya mesma ciudat, encara que en a ilesia as obras rematoron antes que en a seu. Como la mayor part d'as ilesias, ha teniu succesivas remodelacions mas u menos amplas a traviés d'os anyos, pero en o zaguer cuarto d'o sieglo XX l'edificio fue obchecto d'una muit ampla reforma, que incluyó la demolición de capiellas y edificios adosaus sin garra valor artistico, dixando asinas un templo bien amanau a la suya concepción orichinal en o sieglo XII.

Historia

A primer cita d'a ilesia ye de l'anyo 1119, bien luego d'a conquista d'a ciudat por o rei Alifonso I d'Aragón, escaicida en ixe mesmo anyo, amostrando asinas a existencia d'una ilesia situada en o mesmo puesto previa a la conquiesta critiana d'a ciudat, ilesia que presumiblement yera en estilo mozarabe y acullía a los mozarabes que habitaban Tudela.

Dencima d'iste primitivo templo s'edificó l'actual ilesia romanica, fácil que entre 1150 y 1160, encara que la construcción de l'edificio no remató que dica lo sieglo XIII. Mientres os sieglos XVI y XVII se construyoron cuantas capiellas laterals, adedicadas a Santa Ana, a Nuestra Sinyora d'a Esclavitut y a lo Baptismo (istas en o sieglo XVI y encara existents), y a las Animas y a lo Santo Cristo (istas en o sieglo XVII en estilo barroco y enronadas en a restauración d'o templo escaicida en 1986).

A ilesia

A ilesia de Santa María Malena poseye nomás que una sola nau con forma irregular y con o suyo eixe esbarrau, fácil que como consecuencia de seguir en a suya obra constructiva lo trazau de l'antigo templo mozarabe. A nau tien una longaria de bels 23 metros y se troba dividida en un total de 7 trampos deseparaus por machons y cubiertos por vuelta de canyón apunchada que reposa en arcos torals con capitels historiaus.

L'edificio conta con dos puertas, una en a frontera principal y l'atra en una de lateral. A principal se troba a los piez d'a nau, y la segundaria ye actualment inutilizada. A ilesia poseye una torre, situada a la ezquierda d'a puerta principal.

Con posterioridat a la fabrica inicial, se li adhibioron cuantas capiellas laterals, encara que cualques d'istas han estau esboldregadas con a restauración d'o templo, pero en destaca una existent adedicada a Santa Ana, construyida en o sieglo XVI.

En l'altar mayor se troba lo retablo mayor, en estilo plateresco, obra d'o escultor Domingo de Segura, y ye adedicau a la santa titular d'o templo, santa María Malena.

A torre

A ilesia poseye una torre con planta cuadrada, exenta d'o resto d'o templo menos por uno d'os suyos cantos, y con tres cuerpos d'altaria, tenendo lo primero nomás que dos chicotas finestras ta la suya iluminación, cuatre (una en cadaguno d'os suyos cantos) en o segundo, con arcos de meyo punto, y ueito en o tercer cuerpo, estando istas zagueras finestras dobles divididas en a suya metat por dos chicotas columnas. L'acceso dica lo segundo cuerpo ye a traviés d'una escala de caragol en sentiu contrario a las agullas d'o reloch, accedendo-se a lo tercero a traviés d'una escalera. En iste tercer cuerpo se i troban cinco campanas.

As puertas

A puerta principal

A puerta principal d'o templo ye en estilo romanico, como queda dito. O timpano amuestra un Pantocrator en una mandorla cuadrilobulada y rodiau por o tetramorfos (os cuatre evanchelistas), amás de dos figuras rodilladas, estando una d'ellas santa María Malena y l'atra, u santa Marta de Betania u Lazaro de Batania. As arquivoltas reposan sobre chambas lisas, poseyendo capitels historiaus. En a cornisa s'aprecian canetes historiaus.

A frontera ye parellana esteticament a las mas conoixidas fronteras de Santa María la Reyal de Sangüesa y Sant Miguel Arcánchel d'Estella.

A puerta lateral

A puerta lateral se troba en o canto norte de l'edificio, a man ezquierda d'a puerta principal, y poseye tres arquivoltas que reposan dencima de tres capitels que han plegau en os nuestros días muit deterioraus. Dica l'anyo 1972 se trobaba cubierta d'una gruesa capa de cheso, inutilizando-se en o sieglo XVII cuan se construyó la capiella adedicada a lo Santo Cristo, y parixe, por as investigacions arqueolochicas feitas en o lugar, que a lo suyo traviés s'accedeba a lo fosal medieval d'o templo.

O retaulo mayor

O retaulo mayor, que como lo suyo nombre indica se troba situau en l'altar mayor d'a ilesia, ye una obra de meyaus d'o sieglo XVI, en estilo plateresco. La subhasta ta la suya construcción se fació en 1551 y en a mesma parteciporon os mas conoixius y destacaus mayestros navarros y aragoneses d'a redolada: Pedro de Navascués (autor d'o sillerio gotico d'a capiella de Sant Dionís d'a seu de Santa María de Tudela), y Esteban de Obray, de Tudela, Pierres del Fuego, de Tarazona, y Pedro de Segura y Juan Remírez, de Sangüesa, ganando la subhasta iste zaguero, encara que contó con a colaboración de Pedro de Segura.

Tanimientres, qui finalment fació la part mas destacada d'o treballo estio Domingo de Segura, familia d'os dos sangüesinos, qui treballó en o retaulo dende 1552, rematando-se lo treballo en l'anyo 1556.

As condicions d'o contracto establiban que lo retaulo heba d'estar de tipo aragonés, prenendo-se como modelo lo hue deapareixiu retaulo d'a Ilesia de Sant Felipe y Sant Chaime o Menor de Zaragoza, obra contractada por Juan de Moreto y Juan Picart en 1525.

Galería d'imáchens

• 
  Anvista lateral d'o templo, con l'antigo fosal convertiu en una plaza.
• 
  Anvista lateral d'a frontera principal, con a torre.
• 
  A suya torre.
• 
  Anvista cheneral d'a puerta.
• 
  Anvista cheneral d'o timpano y las arquivoltas.
• 
  Anvista cheneral d'o timpano.
• 
  Detalle d'o Pantocrator y lo tetramorfos.
• 
  Un musico tanyendo, detalle d'a frontera.
• 
  Bodas misticas de Santa Rosa de Lima, cuadro obra de Vicente Berdusán d'o sieglo XVII procedent de Santa María Malena y hue conservau en o Museu de Tudela.

• Datos: Q5911763
• Multimedia: Church of La Magdalena, Tudela / Q5911763