Carinyena

Carinyena ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, y ye la capital d'a comarca d'o Campo de Carinyena. Tamién ye lo centro d'a DO Carinyena, que produce interesants vins de reconoixita calidat. Carinyena ye una ciudat dende o 20 de chunio de 1909, quan o rei Alifonso XIII d'Espanya li concedió ixe títol.

Carinyena
Municipio d'Aragón
Casa d'a Villa de Carinyena.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio Aragón  Zaragoza Campo de Carinyena
Superficie	82,5 km²
Población  • Total	3,536 hab. (2005)
Altaria	591 m.
Distancia  • 48 km	enta Zaragoza
Codigo postal	50400
Coordenatas	41°20’16’’N 1°13’22’’U
Carinyena Situación de Carinyena en Aragón

A suya población ye de 3.536 habitants (2005) en una superficie de 82,5 km².

Toponimia

Este toponimo ye d'orichen román, como atros toponimos d'a val de l'Ebro que rematan en -en, -ena, -án, -ana, -áin derivatos romances d'a terminación latina -INIANA a atras pareixitas que indican propiedat, y van dezaga d'o nombre d'o propietario. Estos toponimos son caracteristicos de muitas antigas fincas rusticas. A partir d'o sieglo II, una inaturable tendencia a la concentración d'a propiedat en pocas mans, provocará l'aparición de grans latifundios que prenioron o nombre d'o propietario y esdevenioron con o tiempo os toponimos como huei conoixemos muitos lugars y ciudatz: Sarinyena, Lecinyena, Ladrunyán, Corbalán. etc...

Ya Plinio, procurador d'a Hispania Tarraconense, clamó CARAE a este lugar román. A villa CARINIANA significa "l'alquería", "pardina" situata en l'antiga Carae y fa referencia a lo suyo propietario CARINIUS. Dimpués, en a Edat Meya, o toponimo evolucionará dica convertir-se en l'actual Carinyena.

En la toponimia de Carinyena bi ha ciertos microtoponimos como Carretera de las Varellas con fonetica tipica de l'aragonés de la Val de l'Ebro.

Cheografía

Cheodesia

Bi ha un vértiz cheodesico con o nombre de "Silo" a una altaria de 654 metros dende o libel d'a mar situau a o norueste d'a localidat.

Demografía

Evolución demografica

1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 - - 1.985 3.488 3.216 3.045 3.600 3.367 3.427

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 3.653 3.412 3.121 3.273 3.170 3.021 2.873 3.112 2.844

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 - - 2.852 - 2.893 2.891 2.875 2.860 3.196

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 3.411 3.500 3.536 3.277 3.353 3.509 - - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 - - - - - - - - - -

1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partito	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011
Partido de los Socialistas de Aragón	2	3	2	6	4	4	3	3	6
Partido Popular	-	1	-	4	4	6	5	4	3
Partido Aragonés	7	4	3	1	3	1	2	1	1
Chunta Aragonesista	-	-	-	-	-	-	1	2	1
Independients	-	3	2	-	-	-	-	1	-
Centro Democrático y Social	-	-	4	-	-	-	-	-	-
Unión de Centro Democrático	2	-	-	-	-	-	-	-	-
Total	11	11	11	11	11	11	11	11	11

Alcaldes

Ilesia de l'Asunción.

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partito politico
1979–1983	José Bribián Sanz	Partido Aragonés
1983–1987	Fernando Peligero Gómez	Partido Aragonés
1987–1991	José Bribián Sanz	Centro Democrático y Social
1991–1995	José María López Gimeno	Partido de los Socialistas de Aragón
1995–1999	Juan José Gimeno Villar	Partido Popular
1999–2003	Juan José Gimeno Villar	Partido Popular
2003–2007	Alejandro Bribián Andrés	Partido Popular
2007–2011	Sergio Ortiz Gutiérrez	Partido de los Socialistas de Aragón
2011–2015	Sergio Ortiz Gutiérrez	Partido de los Socialistas de Aragón

Puestos d'intrés

• Ilesia de l'Asunción.
• Ilesia de Sant Chaime.
• Santuario d'a Virchen de Lagunas.
• Casa d'a Villa.
• Casal d'os Arazuri.
• Casa d'a Castana.
• Torrión d'as Monchas.
• Museo d'o Vin.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Carinyena.