Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Carinyena ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, y ye la capital d'a comarca d'o Campo de Carinyena. Tamién ye lo centro d'a DO Carinyena, que produce interesants vins de reconoixida calidat. Carinyena ye una ciudat dende o 20 de chunio de 1909, cuan o rei Alifonso XIII d'Espanya li concedió ixe títol.

Carinyena
Municipio d'Aragón
Escudo d'armas
Casa d'a Villa de Carinyena
Casa d'a Villa de Carinyena.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Campo de Carinyena
Partiu chudicial Daroca
Superficie 82,5 km²
Población
 • Total

3397 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

591 m.
Distancia
 • 48 km

enta Zaragoza
Alcalde Sergio Ortiz Gutiérrez
Codigo postal 50400
Parroquial
 • Archidiocesi
 • Arcipestrau

Zaragoza
Carinyena-Muel
Coordenadas
Carinyena ubicada en Aragón
Carinyena
Carinyena
Carinyena en Aragón
Web oficial

A suya población ye de 3.536 habitants (2005) en una superficie de 82,5 km².

Toponimia editar

Este toponimo ye d'orichen romano, como atros toponimos d'a val d'Ebro que acaban en -en, -ena, -án, -ana, -áin derivaus romances d'a terminación latina -INIANA a atras pareixidas que indican propiedat, y van dezaga d'o nombre d'o propietario. Estos toponimos son caracteristicos de muitas antigas fincas rusticas. A partir d'o sieglo II, una inaturable tendencia a la concentración d'a propiedat en pocas mans, provocará l'aparición de grans latifundios que prenioron o nombre d'o propietario y se convertioron con o tiempo en os toponimos como huei conoixemos muitos lugars y ciudaz: Sarinyena, Lecinyena, Ladrunyán, Corbalán. etc...

Ya Plinio, procurador d'a Hispania Tarraconense, clamó CARAE a este lugar romano. A VILLA CARINIANA significa "l'alquería", "pardina" situada en l'antiga Carae y fa referencia a lo suyo propietario CARINIUS. Dimpués, en a Edat Meya, o toponimo evolucionará dica convertir-se en l'actual Carinyena.

En la toponimia de Carinyena bi ha ciertos microtoponimos como Carretera de las Varellas con fonetica tipica de l'aragonés de la val d'Ebro.

Cheografía editar

Cheodesia editar

Bi ha un vértiz cheodesico con o nombre de "Silo" a una altaria de 654 metros dende o livel d'a mar[1] situau a o norueste d'a localidat.

Demografía editar

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 1.985 3.488 3.216 3.045 3.600 3.367 3.427

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
3.653 3.412 3.121 3.273 3.170 3.021 2.873 3.112 2.844

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - 2.852 - 2.893 2.891 2.875 2.860 3.196

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
3.411 3.500 3.536 3.277 3.353 3.509 - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 3.345 - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración editar

Reparto de concellers editar

Eleccions municipals[2][3]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Partido de los Socialistas de Aragón 2 3 2 6 4 4 3 3 6
Partido Popular - 1 - 4 4 6 5 4 3
Partido Aragonés 7 4 3 1 3 1 2 1 1
Chunta Aragonesista - - - - - - 1 2 1
Independients - 3 2 - - - - 1 -
Centro Democrático y Social - - 4 - - - - - -
Unión de Centro Democrático 2 - - - - - - - -
Total 11 11 11 11 11 11 11 11 11

Alcaldes editar

 
Ilesia de l'Asumpción.
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 José Bribián Sanz Partido Aragonés
19831987 Fernando Peligero Gómez Partido Aragonés
19871991 José Bribián Sanz Centro Democrático y Social
19911995 José María López Gimeno Partido de los Socialistas de Aragón
19951999 Juan José Gimeno Villar Partido Popular
19992003 Juan José Gimeno Villar Partido Popular
20032007 Alejandro Bribián Andrés Partido Popular
20072011 Sergio Ortiz Gutiérrez Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Sergio Ortiz Gutiérrez Partido de los Socialistas de Aragón
20152019 Sergio Ortiz Gutiérrez Partido de los Socialistas de Aragón
20192023 Sergio Ortiz Gutiérrez Partido de los Socialistas de Aragón
20232027 Sergio Ortiz Gutiérrez [4] Partido de los Socialistas de Aragón

Puestos d'intrés editar

Vinclos externos editar

Referencias editar


Lugars desapareixius d'o municipio de Carinyena
Las Lagunas