Iste articlo tracta sobre os crespiellos feitos con pencas de borraina, verzas u atras plantas. Pa l'atro concepto de crespiello con forma arronchadeta como un bunyuelo, se veiga Crespiello de Carnaval.
Crespiellos

Crespiellos de borraina
Orichen cheografico
Cocina: Gastronomía aragonesa
Orichen: Semontano de Balbastro y Sobrarbe, Aragón
Se mincha en: Aragón
Categoría: Postre
Elaboración
Ingredients: Borrainas (u atro ingredient prencipal, por un regular verzas u espinaques), farina, aceite, uevos, leit y zucre.

Os crespiellos[1][2] (d'o latín < CRISPU "frisau")[3] son un postre tipico d'as comarcas d'o semontano de Balbastro y Sobrarbe, en a provincia de Uesca.

Historia editar

Os crespiellos pueden fer-se como se feban d'antis mas en o mundo rural, a on los elaboraban con as pencas d'as borrainas u d'as verzas (os repuis que se rebuyaban). Yera o metodo emplegato por as mullers aragonesas ta aproveitar-lo tot, reservando o millor d'a verdura ta a chenta y fendo servir ta postre lo que por un regular se volaba.

En a "fiesta d'o crespillo" de Balbastro, por a Encarnación (o domingo mas amán a o 25 de marzo), se celebra o rito d'a "preñez de las oliveras" y se fa iste postre a base d'espinaques.

Elaboración editar

Con a farina, as dos terceras partis d'o zucre, os uevos batitos y una mica de leit se fa una masa muit lichera con a que se rebozan as fuellas mas tiernas d'a borraina, una vegata bien limpias y en trocez. Se fan fredir en aceite muit calient y cuan son doratas s'escorren y s'espolvaracian con zucre.

Literatura popular referent a crespiellos editar

Encara que os crespiellos sigan famosos en o Semontano de Balbastro tamién son conoixius en as vals d'o Pireneu Axial. En chistabín Fernando Blas Gabarda y Fernando Romanos replegan mencions como:

  • ta la virjen de marzo, es crespiellos n'el plato.
  • Un plataril de crespiellos, fetos la vrispa y una copeta chiquinina d'anís.[1]

Jean Joseph Saroïhandy replegó una composición popular en Espierba en l'anyo 1899 en a que nombran los crespiellos:[4]


De Chisahues soi baixato

de crispillos m'an fartato
la farina enfarinata
la sarten amprata
la manteca furtata
la del boc prenyata

y la limosna' la lana.

Referencias editar

  1. 1,0 1,1 (es) BLAS GABARDA, Fernando et ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-061-0. p 175
  2. (an) Academia de l'Aragonés: Propuesta ortografica de l'Academia de l'Aragonés. EDACAR, 7. Zaragoza, 2010. p 63. Forma recomendada d'escribir o sufixo -iello por razons historicas y etimolochicas d'alcuerdo con l'Academia de l'Aragonés.
  3. (es) Santiago Bal Palazios:Vocabulario dialectal del habla de Maella (Aragón), Gubierno d'Aragón, 2000, ISBN 84-7753-840-9, p.87
  4. (es) Óscar Latas Alegre: Misión lingüística en el Alto Aragón, de Jean-Joseph Saroïhandy, Xordica-Prensas Universitarias de Zaragoza, 2005. p 151

Bibliografía editar


Gastronomía d'Aragón
Platos
Anca de rana - Boliches (d'Embún) - Borraina - Chiretas - Cordero a la chilindrón - Cordero a la pastora - Escalivada - Ensalada aragonesa - Espargos montanyeses - Farinetas - Magras con tomate - Menestra - Migas (Teruelanas - de pastor) - Rancho - Recau de Binéfar - Salpicón de vaca - Sardina rancia - Sopas canas - Ternasco
Atros alimentos
Arbiello - Fardels - Lenguaniza (de Graus - de Pasqua) - Madaixas - Olivas - Pernil - Queso de Tronchón - Reganyaus - Torteta - Uevos tontos
Untos
Bechamel - Chilindrón - Llebrada - Olivada - Pepitoria
Pan, postres y lamins
Adoquins d'o Pilar - Almojábanas - Carquinyolis - Castanyas de Uesca - Crespiellos - Culeca - Empanadico - Farinetas - Fruitas d'Aragón - Fullatre - Guinda a o marasquino - Guirlache - Goguera - Lanzón de Sant Chorche - Madalenas - Prescos con vin - Medallons de Val Chunquera - Migas con chicolate - Mona de Pasqua - Mostillo - Pan con tomate - Pan dormito - Pastel ruso - Pastillos de crabaza - Refollau - Roz con leit - Tortas y cocas (Coca d'alberche - Coc de Fraga - Coc en mel) - Tortas d'alma u Pastissetz - Trena d'Almudévar
Bebitas
Cava - Moscatel - Pacharán - Poncho - Retacía - Vin (Calatayú - Carinyena - Campo de Borcha - Semontano)