Agüero
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste ye un articlo sobre un municipio aragonés d'a comarca d'a Plana de Uesca; ta o futbolista archentino, se veiga Sergio Agüero.
Agüero ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca, situato en a comarca d'a Plana de Uesca y partiu chudicial de Chaca. Dende o punto d'anvista eclesiastico, pende d'a diocesi de Chaca y de l'archidiocesi de Pamplona.
| Agüero | |||
| Municipio d'Aragón | |||
| |||
| Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio Aragón.svg){kind=small} UescaPlana de Uesca | ||
| Partiu chudicial | Chaca | ||
| Superficie | 94,25 km² | ||
| Población • Total • Densidat |
145 hab. (2013) 1,54 hab/km² | ||
| Altaria • Meyana |
696 m. | ||
| Distancia • 42 km |
enta Uesca | ||
| Alcalde | Mateo Sancerni Oliván | ||
| Codigo postal | 22808 | ||
| Chentilicio | Agüerano/a[1] | ||
| Coordenadas | |||
| Web oficial | |||
_2019_2.jpg)
A suya población ye de 145 habitants, en una superficie de 94,25 km² y una densidat de población de 1,54 hab/km².
Cheografía Editar
A localidat d'Agüero ye situata a 696 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, en a ladera sud d'a sierra de Santo Domingo, a os piez d'os Mallos de Riglos y a una distancia de 43 km de Uesca, a capital d'a suya provincia y d'a suya comarca.
D'o suyo termin monecipal fa parte o lugar de Sant Felices.
O termin municipal d'Agüero muga a l'este con Morillo de Galligo; a o sud con Luna, en a comarca de Cinco Villas; a l'ueste con O Frago y Biel, tamién en Cinco Villas; y a o norte con l'antigo termin de Salinas de Chaca (Salinas Viello), hue termin municipal de Penyas de Riglos.
Historia d'Agüero Editar
En o sieglo X ye citato o castiello d'Agüero, complementario d'as fortificacions esfensivas d'o reino d'Aragón en Biel (castiello de Biel), Luesia (castiello de Luesia), Uncastiello (castiello d'Uncastiello y castiello de Sibirana), Petiella d'Aragón y atras.
En l'actual termin municipal d'Agüero bi habió o castiello de Castelmanco, hue desapareixito.[2]
En primerías d'o sieglo XII, Agüero fació parte d'o clamato Reino d'os Mallos, rechito por Berta d'Aragón, viuda d'o rei d'Aragón Pero I.
Demografía Editar
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Administración Editar
Reparto de concellers Editar
| Partiu | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 |
| Partido Popular | - | 3 | - | 0 | 3 | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 |
| Partido de los Socialistas de Aragón | 2 | 2 | 3 | 2 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 2 |
| Partido Aragonés | - | - | 2 | 3 | 1 | 1 | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 |
| Unión de Centro Democrático | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Total | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
Alcaldes Editar
| Lechislatura | Nombre | Partiu politico |
|---|---|---|
| 1979-1979 | Manuel Ara Lacasta | PSOE |
| 1979–1983 | Rafael Castán Ara | UCD |
| 1983–1987 | ||
| 1987–1991 | ||
| 1991–1995 | ||
| 1995–1999 | ||
| 1999–2003 | ||
| 2003–2007 | Lourdes Nasarre Morláns[4] | Partido Popular |
| 2007–2011 | Lourdes Nasarre Morláns | Partido Popular |
| 2011–2015 | Antonio Castillo Pérez | Partido Popular |
| 2015-2019 | Mateo Francisco Sancerni Oliván | Partido Popular |
Molimentos Editar
Arquitectura Editar
- Ilesia de Sant Salvador, una ilesia d'estilo romanico adedicada a lo Salvador, enamplata mientres o sieglo XVI. Ye protechita legalment dende 2001 con a suya declaración como Bien d'Intrés Cultural,[5] y ye l'actual ilesia parroquial d'o lugar.[6]
- Ilesia de Sant Chaime, una ilesia d'estilo romanico, protechita legalment con a suya declaración como Molimento Nacional en 1920.
- As esculturas d'o clamato mayestro d'Agüero u mayestro de Sant Chuan d'a Penya.
- Repuis d'o castiello d'Agüero.
Patrimonio natural Editar
- Os Mallos d'Agüero.
- O Barranco d'a Rabosera, declarato Punto d'Intrés Cheolochico.
Museus Editar
Fiestas Editar
Se veiga tamién Editar
Vinclos externos Editar
Se veigan as imachens de Commons sobre Agüero.- (en) (es) (fr) Pachina web oficial municipal d'Agüero.
Referencias Editar
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
- ↑ (es) Castillo de Castelmanco en Castillos de Aragón.
- ↑ Archivo electoral
- ↑ (es) Aragón Municipal, Pachina 7.
- ↑ (es) Declaración d'a ilesia de Sant Salvador d'Agüero como Bien d'Intrés Cultural en o BOA.
- ↑ (es) Parroquias del Arciprestazgo Erla-Uncastillo en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.
| Agüero | Albero d'Alto | Alcalá de Gurrea | Alcalá d'o Bispe | Alerre | Almudévar | Angüés | Antillón | Argavieso | Arguis | Ayerbe | Banastás | Biscarrués | Blecua-Torres | Casbas de Uesca | Os Corrals | Chimiellas | Gurrea de Galligo | Uesca | Ibieca | Igriés | Lobarre | Lopinyén-Ortiella | Loporzano | Monflorite-As Casas | Morillo de Galligo | Novals | Nueno | As Penyas de Riglos | Pertusa | Piracés | Quicena | Saliellas | Santolaria de Galligo | Sesa | Sietemo | A Sotonera | Tierz | Tramacet | Vicién | |
| Lugars d'o municipio d'Agüero | |
|---|---|
| Agüero | Sant Felices |