Novals

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Novals (Novales en castellano) ye un municipio d'a provincia de Uesca, situato en a comarca d'a Plana de Uesca.

Novals
Municipio d'Aragón
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Uesca Plana de Uesca
Partiu chudicial	Uesca
Superficie	20,01 km²
Población  • Total  • Densidat	172 hab. (2013) 8,6 hab/km²
Altaria  • Meyana	464 m.
Distancia  • 17 km	enta Uesca
Alcalde	Vicente Monaj Rivares
Codigo postal	22113
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau	Uesca Sesa-Berbegal
Coordenadas
Novals Novals en Aragón
Web oficial

A suya población ye de 172 habitants en una superficie de 20,01 km² y una densidat de población de 8,6  hab/km².

Toponimia

A forma Novals con plural -ls se troba en 1099 cuan Pero I d'Aragón confirma a lo Monesterio de Mont Aragón a ilesia de Novals.

Un "Noval" ye en aragonés d'o Semontano de Balbastro un terreno on se fa escalio dimpués d'estar improductivo en muitas anyatas. Talment tienga un orichen común con Novallas en o NOVALIA latín. De no estar asinas habría que interpretar-lo a partir d'o sufixo -al.

Bi ha bel microtoponimo con fonetica aragonesa como tornallos, El Pueyo, Matarroya, Paretanyo, La Clau, Lacunas y Acequia de las Lacunas.

Luengas y parlas

A luenga tradicional de Novals ye l'aragonés, en grau abanzau de substitución por part d'o castellano ya en as zagueras decadas d'o sieglo XX.

A parla local aragonesa de Novals fa part de l'aragonés meridional.

Demografía

Evolución demografica

1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 - - - - - - - - 385

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 428 421 379 351 300 271 246 220 -

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 193 - - - - 189 - - -

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 - 191 181 - - - 180 - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 - - - - 177 - - 156 -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - 152 155 - - - - - - -

1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011
Partido Aragonés									4
Partido de los Socialistas de Aragón									1
Total									5

Alcaldes

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partiu politico
1979–1983	Manuel Bescós Otal	UCD
1983–1987
1987–1991
1991–1995
1995–1999
1999–2003
2003–2007
2007–2011	Luis Manuel Bescós Nerín	Partido Aragonés
2007–2011	Vicente Monaj Rivares	Partido Aragonés
2011–2015	Vicente Monaj Rivares	Partido Aragonés
2015–2019	Vicente Monaj Rivares	Partido Aragonés
2019–2023	Vicente Monaj Rivares	Partido Aragonés
2023–2027	Lucia Ferrandez Carilla	CS-TÚ ARAGÓN

Molimentos

• Ilesia de Nuestra Sinyora d'o Rosario, d'estilo romanico, d'o sieglo XII.

Fiestas

• Mayors: octubre, Virchen d'o Rosario.
• Menors: 26 de chulio, Santa Ana.

Veyer tamién

• Lista de municipios de Uesca