J
J J
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
A | B | C | D | E | |||
F | G | H | I | J | |||
K | L | M | N | Ñ | |||
O | P | Q | R | S | |||
T | U | V | W | X | |||
Y | Z | ||||||
Digrafos
| |||||||
ch | gu | ix | ll | ny | |||
qu | rr | ||||||
Atros simbolos
| |||||||
Ç | l·l | nn | tz |
A J (jota u i larga) ye a decena letra y setena consonant de l'alfabeto aragonés.
En aragonés
editarSeguntes as normas graficas de l'Academia d'a Luenga Aragonesa[1], d'o EFA y de Uesca, a letra j corresponde en aragonés con o fonema /x/ fricativo velar xordo. Ye un fonema que no ye tipico de l'aragonés por lo que nomás se troba en bella palabra: majo ([’maxo]), miaja ([’mjaxa]), jopar ([xo’paɾ]), jalma ([’xalma]), jarcia ([’xaɾθja]), jeus ([’xews]), jolio ([’xoljo]), jibo ([’xiβo]), jota ([’xota]).
En o caso de termins que s'han castellanizau cambiando o suyo postalveolar africau xordo (/ʧ/) u fricativo postalveolar xordo (/ʃ/) u aproximant lateral palatal sonoro (/ʎ/) y documentaus con a fonetica propia de l'aragonés se recomienda usar per escrito ista zaguera: chabalín ([tʃaβa’lin] u [xaβa’lin]), xada ([i’ʃaða] u [’xaða]), abadeixo ([aβaðe’i̯ʃo] u [aβaðe’xo]), xarmiento ([ʃaɾ’mjento] u [xaɾ’mjento]), parlache ([paɾ’latʃe] u [paɾ’laxe]).
O grafema <j> s'emplega tamién en voces incorporadas dende atras luengas an que s'escriben con iste grafema, variando en iste caso a suya pronunciación seguntes a luenga d'orichen: barojiano ([baɾo’xjano]), jalapenyo ([xala’peɲo]), jazz ([’ʝas]), jacuzzi ([ʝa’kusi]).
Atras grafías
editarTanto en as grafías d'o EFA y como a de Uesca, a letra j corresponde tamién con o fonema velar fricativo xordo /x/. En a grafía SLA y as grafías medievals debant de "a", "o", "u" representa o fonema postalveolar africau xordo (/ʧ/): Jaca ([’tʃaka]), Jaro ([’tʃaɾo]), jordon ([tʃoɾ’ðon]), jornal ([tʃoɾ’nal]), jugar ([tʃu’ɣaɾ]), minjar ([min’tʃaɾ]); y no pas o fonema postalveolar fricativo sonoro ( /ʒ/) como ha transmeso bel autor.
Referencias
editar- ↑ (an) Ortografía de l'aragonés. AAL