Ilesia de Santa María la Mayor d'Alcanyiz

A ilesia de Santa María la Mayor d'Alcanyiz ye una ilesia d'estilo gotico-barroco construyida en os sieglo XIII-sieglo XVIII que se troba en Alcanyiz (Baixo Aragón, Aragón).[1]. Estió colechiata dende 1407 dica 1851 por lo que a vegadas ye conoixida como colechiata de Santa María la Mayor d'Alcanyiz.

Ilesia de Santa María la Mayor

Frontera de Santa María la Mayor
Situación cheografica
Estau
País
'
Situación Alcanyiz (Baixo Aragón, Aragón)
Adreza Plaza d'Espanya, s/n
Coordenatas 41°03′03″N 0°07′54″U
Archidiocesi Zaragoza
Diocesi
Arcipestrau Alcanyiz
Información cheneral
Advocación Santa María
Culto
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario
Administrador
Director
Coste {{{coste}}}
Vesitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.r.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo Ilesia
Antiga colechiata (1407-1851)
Estilo Gotico-barroco
Función
Catalogación Bien d'Intrés Cultural
Materials
Construcción
Construcción Sieglo XIII-sieglo XVIII
Fundador
Inicio
Fin
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Ilesia de Santa María la Mayor ubicada en Aragón
Ilesia de Santa María la Mayor
Ilesia de Santa María la Mayor
Ilesia de Santa María la Mayor en Aragón

Ye Bien d'Intrés Cultural, con a categoría de molimento, dende 1988.[2]

O templo gotico

editar
 
Torres de Santa María

D'ista obra —reyalizada en a suya mayor parti en o sieglo XIII— se conserva a suya gran torre campanal y atras restas fragmentarias que permiten, amás d'os testimonios documentals, fer una reconstrucción ideyal d'ista. Ista ilesia tenió tres naus –a central de mayor altaria y amplaria que as laterals-, cabecera poligonal y deambulatorio con capiellas radials. O 13 de mayo de 1407 fue beneficiada con o títol de colechial, por bula de Benedet XIII, o Papa Luna. A grandiosidat d'a torre, una d'as mas notables de l'antiga Corona d'Aragón, s'asocia con o deseyo d'a ciudat, alavez villa, d'erechir un simbolo d'o poder municipal devant d'o senyorial representau por o gran castiello calatravo. Tenió una marcada plurifuncionalidat: civico-relichiosa, por o suyo carácter de torre campanal, y esfensiva, en concebir-se como refuchio. D'extraordinaria polideza son os suyos filadez finestrals, as suyas gargolas y a vista d'a ciudat que puet alufrar-se dende o terrau que la corona.

A capiella d'a Solitut

editar

Se construyió pa acullir as imachens d'a Virchen d'a Solitut y o Santo Cristo que, seguntes a tradición, trayió un pelegrín ta Alcanyiz, en o sieglo XVI. Bendecida en 1732, se conservó cuan es decidió espaldar o templo gotico tres anyos dimpués. Se prochectó como una capiella adosada a la cabecera d'o templo gotico, como obra unitaria y independient. Se redecoró en zaguerías d'o sieglo XVIII, con un gran baldaquín y con un treballo basau en a utilización d'estuco que amagó as pinturas orichinals. O suyo programa iconografico tien como tema basico a pasión, a dolor y a solitut debant d'a muerte de Cristo.

O templo barroco

editar

A demolición d'o templo gotico y a construcción d'a gran obra barroca d'o sieglo XVIII -prencipiada en 1736 y rematada cuantas decadas dimpués- estió condicionada por o estau de deterioración de l'edificio medieval; l'anglucia por tener un templo de mayor capacidat; a "reorientación" de l'edificio enta o centro civico d'a ciudat; y, mas que mas, o deseyo de contar con un templo d'alcuerdo con o gusto u a "moda" d'o momento, o principal paradigma d'o cual yera a basilica d'o Pilar de Zaragoza. Por iste motivo l'arquitecto que lo disenyó estió Domingo de Yarza, un d'os responsables d'a obra zaragozana, acceptando-se o modelo caracterizau por dos elementos: a concepción d'espacio unico asociada a la ideya d'ilesia salón u Hallenkirche (chenerada por a igualtat en l'altaria d'as naus) y o emplego d'o doble pilar, tamién dito "suporte pilarista".

A portalada prencipal

editar

Portalada feita con forma absidial u d'exedra, emmarcada por un gran arco de meyo punto que la conecta con l'ambito artistico d'o norte peninsular. Conexión que se chustifica por o gran protagonismo que tenió en a execución d'ista obra o mayestro pedrero y escultor guipuzcuano Juan Bengoechea Ameztoy. Presenta una clara composición piramidal, con ritmo ascendent, enfatizau por os elementos curvos d'o cuerpo central. Ye concebida como portalada-retablo, estructurada en tres pisos u cuerpos. En o primer cuerpo se troban as imachens de sant Pero y sant Pavlo; en o segundo, cuatre arcánchels flanqueyan a o gran grupo escultorico de santa María; y en o superior se localizan as feguras de sant Tomás d'Aquino, a la ezquierda, y sant Vicent Ferrer, a la dreita. Sobre a puerta s'esculpió o escudo d'o capítol d'a colechial, con as canyas alusivas a Alcanyiz y con as armas d'o Papa Luna. Ista obra habió d'haber-se rematau en 1779.

O retablo mayor

editar

Obra d'o escultor alcanyizano Tomás Llovet, director mientres cuantas decadas de l'Academia d'Artes Polidas de Sant Lois de Zaragoza y fegura fundamental d'a escultura aragonesa d'a primera metat d'o sieglo XIX. Iste retablo –reyalizau entre 1798 y 1801– no conserva denguna d'as suyas esculturas de volumen y os suyos relieus fuoron reconstruyius dimpués d'a Guerra civil. O suyo gran espacio central ye ocupau integrament por un baixorrelieu alusivo a l'Asumpción d'a Virchen. Y en o suyo cuerpo superior —deseparau por un gran entablamento y enfatizau por un frontón triangular- se veye a imachen d'a Trinidat.

Pinturas

editar
 
Pintura gotica. Santa María la Major (Alcanyiz)

Iste templo conserva valuosas obras pictoricas. Entre ellas destaca un intresant conchunto de pintura gotica atribuyiu a o taller de Domingo Ram -un d'os pintors mas importants d'Aragón de zaguerías d'o sieglo XV- y distribuyiu entre una predela con cuantas escenas y una polida imachen de santa María Malena. Tamién tien un notable intrés un segundo grupo de tablas, en iste caso renaixentistas, datadas en as dos primeras decadas d'o sieglo XVI y atribuyidas a o mayestro d'Alcanyiz, en zaguerías identificau con o leridano Blai Guiu.[3] Forman iste conchunto seis tablas, en as que se representan a os santos Cosme y Damián, santa Catalina de Siena y santa Polonia, sant Cheronimo, una Epifanía, sant Blas y sant Pero. Todas ellas pueden contemplar-se en a sagristía d'o templo.

Mayestros de capiella

editar
Ta más detalles, veyer l'articlo lista de mayestros de capiella d'a ilesia de Santa María la Mayor d'Alcanyizveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os mayestros de capiella conoixius de Sant María la Mayo d'Alcanyiz son:

Bibliografía

editar

Referencias

editar
  1. (es) Teresa Thomson Llisterri: Iglesia de Santa María la Mayor de Alcañiz, 2006, Centro de Estudios Bajoaragoneses, ISBN 84-87166-17-2
  2. (es) Consulta a la base de datos de bienes inmuebles. Ministerio de Cultura y Deporte.
  3. (es) Blai Guiu, pintor de Lérida: un nombre para los maestros de Balaguer y Alcañiz. Jacobo Vidal. Artigrama, 28. 2013. Pach. 341-348
  4. (en) Music chapels in the Colegiatas in Aragon from the 16th to 19th centuries. Jesús M. Muneta. Musiker, 14 de chinero de 2002. Pach. 83-100

Se veiga tamién

editar

Vinclos externos

editar


 
Colechiatas d'Aragón
 
Santa María d'Abiego | Santa María d'Alquezra | Santa María de Boleya | Santa María de Calatayú | Santa María de Casp | Sant Pero de Boltanya | Santo Sepulcre de Calatayú

Antigas: Sagraus Corporals de Daroca | O Salvador d'Exeya d'os Caballers | Santa María de l'Aínsa | Santa María d'Alcanyiz | Santa María de Berbegal | Santa María de Borcha | Santa María de Mora de Rubielos | Santa María de Rubiuelos de Mora | Santa María de Tamarit de Litera | Santa María d'Uncastiello | Santa María d'o Pilar de Zaragoza | Sant Pero d'Ayerbe | Sant Pero de Fraga | Sant Vicent d'Albelda