Favara (Zaragoza)
Favara (Favara de Matarranya en catalán) ye un municipio aragonés en a provincia de Zaragoza, ubicato en a comarca d'o Baixo Aragón-Casp.
| Favara Favara de Matarranya | |||
| Municipio d'Aragón | |||
| |||
| Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio Aragón.svg){kind=small} ZaragozaBaixo Aragón-Casp | ||
| Superficie | 101,63 km² | ||
| Población • Total |
1096 hab. (2013) | ||
| Altaria • Meyana |
242 m. | ||
| Distancia • 29 km • 127 km |
enta Casp enta Zaragoza | ||
| Alcalde | Francisco Javier Domenech Villagrasa | ||
| Codigo postal | 50793 | ||
| Ríos | Matarranya | ||
| Coordenadas | |||
| Web oficial | |||
A suya población ye de 1.225 habitants (2009) en una superficie de 101,63 km², con una densidat de población de 12,05 hab/km².
CheografíaEditar
A localidat de Favara ye situata a 242 metros d'altaria sobre o ran d'o mar y as suyas cordenadas son 41º10' N 0º10' E. Se troba a una distancia de 127 km enta l'este d'a ciudat de Zaragoza, y a 29 km d'a capital d'a suya comarca, Casp. Historicament se considera integrant d'a rechión d'a Francha Oriental d'Aragón, caracterizata lingüisticament por o emplego d'o catalán.
O vico urbano se devanta practicament en a marguin d'o río Matarranya, mientres que o río Algars fa parte d'o limite oriental d'a comarca, que ye igualment muga con Catalunya.
MugasEditar
O suyo termin municipal muga a lo norte con Nonasp, a l'este con Batea, a lo sud con Maella y a l'ueste con Casp.
| Nonasp | ||
| Casp | 
|
Batea |
| Maella |
ApellitosEditar
Ye muito común l'apellito Panillo.
HistoriaEditar
O chacimiento arqueolochico de Roquizal del Rullo ye considerato d'entre os chacimiento d'a Edat de Fierro mas importants d'Aragón.
D'epoca romana tenemos o Mausoleu de Lucio Emilio Lupo, uno d'os millors eixemplos d'arquitectura funeraria de l'Imperio Román, declarato molimento nacional en 1931.
Manimenos a primera mención d'o lugar ye d'o sieglo XIII. Dica 1428 perteneixió a os Calatravos d'Alcanyiz.
EtimolochíaEditar
O nombre Favara provién d'una tribu berber dita Hawwara, que tenió bells establimientos en Levant.
Luengas y parlaEditar
En Favara se charra catalán nordoccidental, con bell caracter meridional.
La influencia aragonesa se manifiesta en lo verbo puyar en cuenta de pujar y en l'apichat de la G: txove, txermà, coincidindo con la parla de Maella. Manimenos, a diferiencia de lo maellán y coincidindo con l'apichat de La Fraixneda, no plega a enchordir la S sonora.
Bi ha castellanismos no guaire freqüents en las parlas de lo Matarranya como amarill y llevar en cuenta de groc y portar.
DemografíaEditar
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
AdministraciónEditar
Reparto de concellersEditar
| Partito | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 |
| Partido de los Socialistas de Aragón | 5 | ||||||||
| Partido Popular | 4 | ||||||||
| Total | 9 | ||||||||
AlcaldesEditar
| Lechislatura | Nombre | Partito politico |
|---|---|---|
| 1979–1983 | Pedro Canceller Buson [1] | Independient |
| 1983–1987 | ||
| 1987–1991 | ||
| 1991–1995 | ||
| 1995–1999 | ||
| 1999–2003 | ||
| 2003–2007 | ||
| 2007–2011 | Francisco Javier Domenech Villagrasa | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2011–2015 | Francisco Javier Domenech Villagrasa | Partido de los Socialistas de Aragón |
MolimentosEditar
- Mausoleu de Favara, d'o sieglo II.
- Ilesia de Sant Chuan Baptista, un edificio d'os sieglos XIII-XIV en estilo gotico, adedicato a Sant Chuan Baptista.
ReferenciasEditar
Vinclos externosEditar
Se veigan as imachens de Commons sobre Favara.- (es) Pachina web oficial municipal.
BibliografíaEditar
- Quintana, Artur: Els parlars del Baix Matarranya, en Estudis de Llengua i Literatura Catalanes, XIV. Publicacions de l'Abadia de Montserrat, Barcelona, pàg. 155-187. 1987.