Amariello

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Amariello
Cordenadas de color
HTML		#FFFF00
RGB	(r, g, b)	(255, 255, 0)
CMYK	(c, m, y, k)	(0, 0, 100, 0)
HSV	(h, s, v)	(60°, 100%, 100%)

L'amariello ye una color; ye a color d'a luz en un ran entre os 565 y os 580 nanometros, encara que en realidat ye a mezcla d'as colors verde y roya, que a o uello humán s'adhiben ta formar a color amariella. A suya color complementaria ye l'azul.

Etimolochía

Bi ha diferents hipotesis sobre a etimolochía d'a palabra amariello. A mes común la fa derivar d'o latín AMARUS ("triste", "amargo"), con o sufixo -ELLU (que en aragonés esdeviene -iello). D'esta traza a color amariella se relacionaría con a muerte y con as malautías luengas. L'aragonés s'alinia en este aspecto con as luengas iberorromanicas galaicoportugués ((a)marelo), astur-leyonés (mariellu) y castellano (amarillo), a diferencia d'as luengas galorromanicas occitán (auriòl, jaune) y francés (jaune), y o catalán (groc, d'o latín CROCUS, "zafrán").

En aragonés medieval trobamos a palabra amariello con regularidat tanto en textos comercials como literarios, con a curiosa excepción d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" en o que leyemos tanto amariello como jaune. Actualment en aragonés cheneral no se pronuncia lo diftongo -ie- en o sufixo -iello esta palabra, ni sisquiera en parlas conservaderas d'a pronunciación d'este sufixo como o chistabín y benasqués, que por a suya situación nordoriental extrema podioron tener atras denominacions en o periodo medieval. Manimenos as normas ortograficas de l'Academia de l'Aragonés recomiendan d'escribir a forma historica d'este sufixo.

Referencias

• Datos: Q943
• Multimedia: Yellow / Q943