Cobol
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Cobol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Información cheneral | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nombre, simbolo, numero | Cobol, Co, 27 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Serie quimica | Metal de transición | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Grupo, periodo, bloque | 9, 4, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Color | griso metalico muit brillant![]() | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Peso atomico | 58.933195(5) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Configuración electronica | [Ar] 4s2 3d7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Electrons por capa | 2, 8, 15, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propiedaz fisicas | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Color | griso metalico | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Densidat (a t.a.) | 8.90 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Densidat en liquido en o p.f. | 7.75 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Punto de fusión | 1768 K (1495 °C, 2723 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Punto d'ebullición | 3200 K (2927 °C, 5301 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Entalpía de fusión | 16.06 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Entalpía de vaporización | 377 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Calor especifica | (25 °C) 24.81 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propiedaz atomicas | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estructura cristalina | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estaus d'oxidación | 5, 4 , 3, 2, 1, -1[1] (Oxido anfotero) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Electronegatividat | 1.88 (escala de Pauling) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Enerchías d'ionización (mas) |
1ª: 760.4 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2ª: 1648 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3ª: 3232 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radio atomico | 125 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Radio covalent | 126±3 (low spin), 150±7 (high spin) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atra información | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ordenación magnetica | ferromagnetico | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Resistividat electrica | (20 °C) 62.4 nΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Conductividat termal | (300 K) 100 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dilatación | (25 °C) 13.0 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Velocidat d'o sonito | (20 °C) 4720 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulo d'elasticidat | 209 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mod. elast. transversal | 75 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modulo de compresión | 180 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Coeficient de Poisson | 0.31 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dureza Mohs | 5.0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dureza Vickers | 1043 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dureza Brinell | 700 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numero CAS | 7440-48-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isotopos mas estables | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
O cobol (de l'alemán Kobold, esprito d'a mitolochía chermanica) ye un elemento quimico de numero atomico 27 y simbolo Co situato en o grupo 9 d'a tabla periodica d'os elementos. O cobol ye un metal duro, ferromagnetico, de color blanco azulenco. A suya temperatura de Curie ye de 1388 K. Por un regular se troba chunto con o níquel, y o dos gosan fer parti d'os meteoritos de fierro. Ye un elemento quimico esencial ta os mamifers en chicotas cantidaz. O Co-60, un radioisotopo de cobol, ye un important trazador y achent en o tractamiento d'o cáncer. O cobol metalico ye comunment constituyito d'una mezcla de dos formas alotropicas con estructuras cristalinas hexagonal y cubica centrata en as caras estando a temperatura de transición entre as dos de 722 K. Presenta estaus d'oxidación baixos. Os compuestos en os que o cobol tien un estau d'oxidación de +4 son poco comuns. O estau d'oxidación +2 ye muit frecuent, asinas como o +3. Tamién bi ha complexos importants con o estau d'oxidación +1.
Aplicacions
editar- Aliacions entre as que cal destacar as superaliacions emplegatas en turbinas de gas d'aviación, aliacions resistents a la corrosión, acers rapedos, y carburos cementatos y aines de diamant.
- Imans (AlNiCo) y cintas magneticas.
- Catalisi d'o petrolio y industria quimica.
- Recubrimientos metalicos por deposición electrolitica por o suyo aspecto, dureza y resistencia a la oxidación.
- Ixecant ta pinturas, vernices y tintas.
- Recubrimiento base d'esmaltes vitrificatos.
- Pigmentos (cobol azul y cobol verde).
- Electrodos de baterías electricas
- Cordons d'acero de pneumaticos.
- L'isotopo Co-60 se fa servir como fuent de radiación gamma en radioterapia, esterilización d'alimentos (pasteurización freda) y radiografía industrial ta o control de calidat de metals.
Rol biolochico
editarO cobol en chicotas cantidaz ye esencial ta numerosos organismos, encluyitos os humans. A presencia de cantidaz entre 0,13 y 0,30 ppm en a tierra amillora ostensiblement a salut d'os animals de pasto. O cobol ye un component central d'a vitamina B12 (cianocobalamina).
Abundancia y obtención
editarO metal no se troba en estau nativo, sino en diversos minerals, razón por la que se quita usualment chunto con atros productos, mas que mas como subproducto d'o níquel y l'arambre. As prencipals menas de cobol son a cobaltita, eritrina, cobaltocalcita y skutterudita.
Os mayors productors de cobol son China, Zambia, Rusia y Australia. En o termin municipal de Sant Chuan de Plan bi habió una mena de skutterudita u esmaltita cerca d'o barranco d'el Sen y o puesto encara se diz El Cobol. Esta mena fue ubierta y espleitada por os alemans en o sieglo XVIII. La esmaltita de Chistau ye chunto con atros minerals de cobol como a cobaltita y eritrina.[2]
Compuestos
editarA causa d'os diversos estaus d'oxidación que presenta, bi ha un abundant numero de compuestos de cobol. Os oxidos CoO (temperatura de Neel 291 K) y Co3O4 (temperatura de Neel 40 K) son os dos antiferromagneticos a baixa temperatura.
Articlos relacionatos
editarReferencias
editar- ↑ (en) Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan. (1997), Chemistry of the Elements (2nd ed.), Oxford: Butterworth-Heinemann, pp. 1117–1119, ISBN 0080379419
- ↑ (es) Miguel Calvo, Guiomar Calvo: Colección guías de campo de Aragón nº3: Minerales y rocas. Prames S.A., 2012, p 24.
Vinclos externos
editar- Se veigan as imáchens de Commons sobre o cobol.
- (es) Enciclopedia Libre - Cobol
- (en) Los Alamos National Laboratory - Cobol
- (en) webelements.com - Cobol
- (en) environmentalchemistry.com - Cobol
- (en) Londres celebra 50 anyos de Radioterapia con Cobol-60 (pdf)