Planeta
Una planeta (d'o latín < PLANETA y iste d'o griego πλανήτης ("planētēs": «vagabundo u camandulero»)) ye un cuerpo sin de luz propia (que no ye, por tanto, una estrela) que chira arredol d'una estrela; que tien forma esferica, u quasi esferica (ya que en tener prou masa, a suya gravedat supera as fuerzas d'o cuerpo richido); y que ye o elemento prencipal adintro d'a suya orbita; seguntes a definición d'a reunión d'a Unión Astronomica Internacional de Praga, de l'anyo 2006.[1] Asinas, se diz planeta a cadagún d'os cuerpos que describen orbitas elipticas arredol d'o Sol u, en cheneral, d'una estrela. Son planetas d'o sistema solar: Mercurio, Venus, a Tierra, Marte, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno. No'n son Ceres que se considera una planeta nana, ni Plutón, considerato o paradigma d'as planetas nanas transneptunianas muitas d'as qualas encara no tienen nombre.
Planetas d'o sistema solarEditar
I hai ueito planetas en o nuestro sistema solar. Son (empecipiando per o mas amán d'o Sol): Mercurio, Venus, Tierra, Marte, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno.
ClasificaciónEditar
Istas planetas pueden estar clasificadas en quantas categorías seguntes a suya composición:
- Planetas terrestres: son planetas composadas prencipalment per rocas: Mercurio, Venus, Tierra y Marte.
- Planetas chigantz: son as planetas muito mas masivas que los terrestres: Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno.
A la suya vegada se pueden distinguir dentre:
- Chigantz gasiosas: que son composaus prencipalment per hidrocheno y oxicheno: Chupiter y Saturno.
- Chigantz chelatas: que son composaus d'augua, metano y amonia con atmosferas densas de hidrocheno y helio: Urano y Neptuno.
Caracteristicas prencipalsEditar
Planeta | Diametro equatorial* | Diametro equatorial (km) | Masa* | Radio orbital (UA) | Periodo orbital (anyadas) | Periodo de rotación (diyas) | Incl.** | Sat.*** | Composición de l'atmosfera |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mercurio | 0,39 | 4878 | 0,06 | 0,39 | 0,24 | 58,6667 | 7° | 0 | Trazas de hidrocheno y helio |
Venus | 0,95 | 12100 | 0,82 | 0,72 | 0,615 | 243 | 3,4° | 0 | 96 % CO2, 3 % nitrocheno,0.1 % augua |
Tierra | 1,00 | 12756 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 0° | 1 | 78 % nitrocheno, 21 % oxicheno, 1 % argón |
Marte | 0,53 | 6787 | 0,11 | 1,52 | 1,88 | 1,03 | 1,9° | 2 | 95 % CO2, 1.6 % argón, 3 % nitrocheno |
Chupiter | 11,2 | 142984 | 318 | 5,20 | 11,86 | 0,414 | 1,3° | 63 | 90 % hidrocheno, 10 % helio, trazas de metano |
Saturno | 9,41 | 120536 | 95 | 9,54 | 29,46 | 0,426 | 2,5° | 61 | 96 % hidrocheno, 3 % helio, 0.5 % metano |
Urano | 3,98 | 51108 | 14,6 | 19,19 | 84,01 | 0,718 | 0,8° | 27 | 84 % hidrocheno, 14 % helio, 2 % metano |
Neptuno | 3,81 | 49538 | 17,2 | 30,06 | 164,79 | 0,6745 | 1,8° | 13 | 74 % hidrocheno, 25 % helio, 1 % metano |
* O diametro y masa s'expresan en relación a la Tierra ** Inclinación d'orbita (en relación con l'ecliptica) *** Satelites naturals
ExoplanetasEditar
Os exoplanetas son aquellas planetas que son difuera d'o lo nuestro sistema solar. Dica octubre de 2019 s'han descubierto 4118 exoplanetas que orbitan en 3063 sistemas solars.
ReferenciasEditar
- ↑ (en) IAU 2006 General Assembly: Result of the IAU Resolution votes en a pachina web d'a Unión Astronomica Internacional