Sierra de Canciás

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre a sierra de Canciás. Pa atros usos d'o toponimo Canciás, se veiga Canciás (desambigación).

A sierra de Canciás[1] ye una sierra d'Aragón que se troba entre as comarcas de Sobrarbe y Alto Galligo, en a provincia de Uesca. Fa parte d'as sierras d'a depresión meya intrapirenenca,[2] y ye conoixida, mas que mas, por a penya Canciás (1928 metros), o suyo pico mas alto y que le da nombre; una formación de penya calsinera muit vistable y caracteristica.

Sierra de Canciás
A sierra de Canciás, con a penya Canciás bien vistera en o centro
Cheografía
Cordelera Depresión meya intrapirenenca
Sector {{{sector}}}
{{{tpran}}} {{{ran}}}
Maxima altaria 1.928 m, penya Canciás
Cimas importants
Largaria
Amplaria
Superficie
Vértiz cheodesico
Subsistemas {{{subsistemas}}}
Administración
Estau
País Aragón
Comarca Alto Galligo y Sobrarbe
Edat
Materials
Tipo {{{tipo}}}
Mapa

A sierra fa de divisoria d'auguas entre a cuenca hidrografica de l'Ara en o suyo costau norte y a d'a Guarga por o sud. En as suyas garras meridionals tamién i naix o río Basa, de forma que ye una buega fenomenal entre as valles de Basa y Guarguera en Sarrablo, y a Ribera de Fiscal en Sobrarbe. A suya gran prominencia determina un paisache pocino, de pacos y selvas de caducifolios en a man sobrarbenca.

A crencha superior ye una succesion de cerros mas chicorrons que penya Canciás, como o tozal de Gradatiello y o de Sant Salvador, pero no guaire (toz se sitúan entre os 1900 y os 1600 mslm), de forma que van cutio-cutio a enlazar-se con as estribacions de Santa Orosia y os atros puertos que zarran o Sobrepuerto en ponient. Por o costau de la cuentra, a sierra de Canciás forma tamién un contino con a sierra de Gabardón, que s'adentra en o corazón de Sarrablo.

O puerto de Petralba ye un d'os diferents cuellos naturals por alto d'a sierra por aon que pasaban os camins tradicionals. Actualment a sierra ye perforada por a variant Yebra-Fiscal d'a N-260.

Toponimia editar

Chesús Vázquez Obrador opina que Canciás podría estar un toponimo de radiz latina, que dimanaría d'una hipotetica forma <*CANCELLOS, a traviés d'a secuencia Canciellos* > Canciachos* > Canciachs* > Canciás. Iste fenomeno de reducción d'as silabas finals atonas dezaga d'elle piensa l'autor que tamién se vei en atros toponimos aragoneses, como Casiquiás, Sortiás, Fenariás u Sarratiás.[3] en os cuals s'habría produciu formas diminutivas aon que la -LL- s'habría tornau -CH- en os primers sieglos d'evolución de l'aragonés.[3]

Referencias editar

Se veiga tamién editar


Sierras de transición y d'a Depresión meya intrapirenenca
Depresión meya intrapirenenca Aineto | Arras | Belarra | Bonés | Buyán | Canciás | Capitiellos | Colladas | Gabardón | Guaso | Nabla | Penya Musera | Uruel | Picardiello | Portiello | Santa Isabel | Sant Pedro | Peranera | Sant Chuan d'a Penya | Sarda | Selva | Xabierre
Flysch cretacio-eoceno (transición) Algaralleta |Asín | Atuzcarraz | Baraguás | Beldú | Corona | Dos Ríos | Erata | Estiva | Forcala | Gabás | Icún | Idocorri | Illón | Izco | Leire | Luesia | Madalena | Maito | Monchoya | Novés | Orba | Sierra de Sant Miguel