Martes (chenero)

Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre un animal mamifero carnivoro; ta atros usos, se veiga Martes (desambigación).
Martes
Marta americana
Martes americana
Estato de conservación
Status iucn2.3 VU.svg
Vulnerables.
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Mammalia
Orden: Carnivora
Familia: Mustelidae
Chenero: Martes
Pinel, 1792

Martes ye un chenero de mamiferos carnivoros adintro d'a familia d'os mustelidos. As fuinas son mamiferos carnivoros emparentatos con os furons, as paniquesas y as nurias. Muitas d'as especies son arboricolas, estando buenas cazaderas d'esquiruelos, muixons y animals chicotetz. As fuinas son os solos mamiferos defuera d'os felidos que tienen unglas retractils.

Estudeos recients sobre lo suyo DNA amostroron que lo chenero Martes ye fuertement emparentato con os cheneros Eira y Gulo d'America d'o Norte. Tamién se'n ye puesto saber que as especies Martes pennanti y Martes americana, tradicionalment claseficatas como miembros de Martes, en verdat no i habrían d'estar claseficatas car que habrían de constituir un altro chenero propio.

Nombre popularEditar

En quasi tot l'aria aragonesofona d'Aragón se i reconoix as especies miembros d'iste chenero con o nombre popular de fuinas[1] (u bella variant, como «foína»[1] u «fuyina»[1][2]), sin d'excepcions. Pareix que o termín «marta», que en altras luengas romances s'emplega ta designar a especie Martes martes, en Aragón no i conoix tanto uso (anque tamién s'ha puesto documentar[1]) y se i gosa preferir o termino «fuina de papo amariello»[1] u bella forma adchectivada similar quan se i quiere fer referencia.

EspeciesEditar

ReferenciasEditar

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
  2. (es) BLAS GABARDA, Fernando et ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-061-0

Vinclos externosEditar