Estau de conservación d'especies

(Reendrezau dende Estato de conservación)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O estau de conservación d'una especie ye la mida de probabilidat que ixa remane existindo en o futuro, parando-ie cuentas no nomás que ta o volumen de población actual si que tamién ta las tendencias amostradas per a especie a traviés d'os tiempos, d'a existencia de predadors u altras menazas, d'as modificacions previstas d'o suyo habitat, ecetra.

A mas difundida d'as clasificacions posibles ta os estaus de conservación ye la que elaboró a Unión Internacional por a Conservación d'a Naturaleza (conoixida por as siglas anglesas IUCN), a on que se compilan os datos d'a clamada Lista Roya d'as Especies Menazadas. A zaguera versión d'ixa clasificación fue publicada en o 2004 y distingue as siguients ueito categorías:

No Evaluau (NE)
Cuan que no se tienen datos de garra estudios sobre d'a viabilidat d'a especie, y temporalment son adscritos enta la categoría No Evaluaus.
Datos Insuficients (DD)
Cuan que os datos que se tienen d'a especie son desactualizaus u insuficients en cualidat y cantidat ta poder-ne decidir si a especie ye viable u no. Alavez, s'indica como a Insuficientment Datada. Ixo no quier pas decir que la especie sía fuera de periglo. Manimenos a sobén a manca de datos provién precisament de l'esparzo numero d'eixemplars.
Periglo Baixo (LR)
A especie ha estau evaluada y os resultaus d'ixa evaluación diz que no mi ha razons ta considerar-la a garra d'as categorías mas preocupadoras. Con a excepción d'os animals domesticos y d'o ser humano, que no están comprendius en a clasificación, totas as especies no menazadas se troban dintro d'ista categoría, a cualsiquiera d'as suyas tres soz-categorías.
Preocupación Menima (LC): A especie no cumple garra d'os criterios ta estar aconsiderada como a mereixedera de garra mesura de proteción.
Amanada ta a Vulnerabilidat (NT): A especie no ye obchecto de garra mesura de protección, anque as suyas poblacions son escasas u bien se troban restrinchidas a un habitat prou restrinchiu u que proximament en será.
Pendient de Mesuras ta la Conservación (CD): A especie podería estar dintro d'altras categorías de periglo mas grans si no porque estás protechida por mesuras que ne regulan a existenxia.
Vulnerable (VU)
A especie se troba menazada d'extinción sía por o descenso d'a población, por a degradación d'o suyo hábitat, a introducción de parasitos u competidors, a fragmentación d'os suyos nuclios poblacionals u cualsiquier altra razón que faiga posibles eventos posteriors u catastrofes que la exterminen posteriorment.
En Periglo (EN)
A especie se troba en periglo d'extinción inminent, sía por un descenso estimau observau d'a metat d'a suya población en a suya decada, por a existencia de menos de 2500 eixemplars adultos, por a restricción d'o suyo hábitat dica cuotas por baixo d'os 5000 Km2, u altras causas.
En Periglo Critico (CR)
A especie ye menazada d'extincion en un futuro inmediato, sía por a desapareixencia d'alto ta un 80% d'os suyos miembros, u por a existencia de menos de 250 eixemplars adultos, u por a restricción d'a suya aria de distribución ta 100 Km<sup<2 u menos.
Extinguiu en estau salvache (EW)
No s'han puesto trobar eixemplars vivos d'a especie en o suyo medio natural encara que se n'haigan feto estudios exhaustivos, y se considera que nomás que son conservaus eixemplars en caultivo u cautividat.
Extinguiu (EX)
Dimpués d'estudiar-se exhaustivament o suyo hábitat, no bi ha garra dandalo razonable que o zaguer eixemplar d'a especie no sía muerto.

Os estaus de conservación en Biquipedia editar

Biquipedia indica o estau de conservación d'as especies con as categorías emplegatas por a IUCN, anque con dos salvedaz:

  • Cuan as especies son extinguidas, s'indica tamién si s'extinción en tiempos historicos u se conoix nomás que por o rechistro fosil. As especies dintro d'esta categoría, lochicament, nunca no estión examinatas por a IUCN.
  • O estatus d'as especies domesticas, que a IUCN no contempla pas, s'indica como a "Domestico" u "Domestica", u mas simplerament "No Menazau".

Vinclos externos editar