Lecina

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre una localidat de Sobrarbe. Ta atros emplegos se veiga Lecina (desambigación)

Ista fuella ye escrita en baixo sobrarbés.

Lecina
Lugar d'Aragón
Ilesia de Lecina, consagrada ta Sant Chuan Baptista.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca  • Municipio	Lugar  Aragón  Uesca Sobrarbe Barcabo
Partiu chudicial	Boltanya
Población  • Total	13 hab. (2018)
Altaria  • Meyana	761 m.
Distancia  • 66 km  • 27 km  • 4 km	enta Uesca enta l'Aínsa enta Barcabo
Codigo postal	22348
Chentilicio	lecineses
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Uesca Semontano-Sobrarbe Sant Chuan Baptista
Coordenadas	42°13’47’’N 0° 2’ 9’’E
Lecina Lecina en Aragón

Lecina ye un lugar d'o municipio de Barcabo, en as tierras conoixidas como Viello Sobrarbe. A suya población actual ye de 13 habitants.

Etimolochía

Existe la creyencia que lo toponimo Lecina ye una deformación de L'Elcina, fendo referencia enta la existencia d'una carrasca milenaria a man dera localidat.

Atras fuents consideran que ista referencia podería estar t'a perteneixencia d'o lugar a l'altiplana d'o Viello Sobrarbe, ande se i chestón as rebelions contra o poder musulmán en l'alta Edat Meya que rematoron con l'establimiento d'os condaus de Sobrarbe y Ribagorza baixo o cubillo d'os francos. Relacionando-lo asinas ta la simbolochía de Sobrarbe, y suchieren que iste podería estar o lugar ande s'apareixió (supuestament) la cruz sobre d'una carrasca que ye recordau encara hoi en o escudo d'a comarca.

Historia

Cosa que si que ye conoixida d'o lugar ye que aquí s'alzó lo monasterio d'orichen visigotico consagrau ta Sant Cucufate, d'o cual no se i troba trazas en l'actualidat, encara que la suya ilesia prerromanica fue substituida en o sieglo XVIII por l'actual ilesia de Sant Chuan Bautista.

Explicación d'os orichens de l'actual ilesia de Lecina.

De l'establimiento y la desaparición d'iste monastirio no en bi ha guaires datos, y las trazas actuals se restrinchen ta un crismón en a paret d'a portalada de l'actual ilesia.

Molimentos

En iste lugar se i troba belas casas singulars: Una d'ellas ye Casa Sampietro, hoi restaurada, con a puerta prencipal d'o patio fendo forma d'arcada ochival rematada con l'escudo familiar en talla de penyas en o candaliello de l'arcada. As ventanetas superiors son también triballos de piadra prou buenos que fuoron restablitos en zagueras anyadas.

A portalada d'arcada ochival d'una de ras casas d'a localidat; Casa Sampietro.

Ista casa fue alzata en o sieglo XVI como muitas d'ixas d'a localidat.

También s'alzan en Lecina casals singulars como Casa Carruesco, d'o sieglo XV, que encara presenta la torruciella esfensiva con un matacán, como muitos de Sobrarbe, que serviba te desfensar o lugar y los intereses d'os ereus entre ixes sieglos obscuros, de bandolers y lacaillos, que estión en l'Alto Aragón entre a baixa Edat Meya y la renaixencia.

En la redolada d'o lugar se troba, amás, la ermita romanica de Sant Martín, fendo baixada ta un d'os diversos barrancos que trascruzan os montes d'o municipio, con un cristo crucificau tallau en o candaliello de la puerta. Siguindo iste mesmo camino, se plega en as Esplugas de Lecina, declaradas patrimonio de la humanidat, con pinturas preneoliticas y de la edat de Bronce.

Cheograficament, iste nuclio ye l'ubicau mas enta o sud de toda la comarca de Sobrarbe, y los suyos canyons y trangos (entre ellos, os canyons d'o río Vero). A espectacularidat de belunos d'istes feba que en rancar a decada d'os sixanta fuese lo lugar de naixencia d'o barranquismo en a redolada.

En la redolada d'o lugar se troba a Castanyera de Carruesco

Fiestas

• 17 de chinero; encendida de las fogueras de Sant Antón.
• 19 de chinero; encendida de las fogueras de Sant Fabián.
• Día lunes de Pentecosta (chunio); como en atros lugars de la redolada, romería ta o santuario de Santa María dera Noguera.
• 18 y 19 d'agosto, Fiasta Mayor, fendo honor ta Sant Sabastián y Sant Fabián.
• 21 d'agosto; romería enta la ermita de Sant Martín.
• 11 de noviembre; romería enta la ermita de Sant Martín.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Lecina.
• (es) Lecina en l'Eripol.com
• (es) Leyenda de la carrasca milenaria de Lecina

• Datos: Q9021142
• Multimedia: Lecina / Q9021142