Epila (Épila en castellano) ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca de Val de Xalón. A suya población ye de 4.372 habitants (2020), en una superficie de 194,3 km² y una densidat de población de 22,50 hab/km².

Epila
Municipio d'Aragón
Escudo d'armas
Anvista d'Epila
Anvista d'Epila.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
Flag of Aragon.svg Aragón
Flag of Zaragoza province (with coat of arms).svg Zaragoza
Val de Xalón
Superficie 194,3 km²
Población
 • Total

4447 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

336 m.
Distancia
 • 42 km

enta Zaragoza
Alcalde Martín Llanas Gaspar
Codigo postal 50290
Chentilicio Epilano
Coordenadas
Epila ubicada en Aragón
Epila
Epila
Epila en Aragón

CheografíaEditar

Ye situau en o Plano de Placiencia, prolongación d'a ribera d'Ebro por a cuenca d'o río Xalón, a 336 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 42 km de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

En los uellos de Toronyel brolla l'augua provinient d'un aqüifero que se carga con l'augua infiltrada en la sierra de Nava Alta y que sale a traviés d'un cabalgamiento de lo Sistema Iberico soterrau por los materials cenozoicos de la depresión d'Ebro.[1]

HistoriaEditar

En os monts de Rodanas bi ha una espelunga con materials dende o Bronze final dica o periodo tardorromán. Si en o Bronce final yera un lugar d'apedecamiento, en a epoca celtiberica y hispanorromana yera una espelunga sagrata.

En l'actual Santuario d'a Virchen de Rodanas se troboron dos supuestas fundicions de fierro y restos de ceramica celtibera y romana.

Seguntes as escavacions arqueolochicas, o primer asentamiento humán conoixito se localizó en o Cabezo de Ballesteros, drentro d'o casco urbán actual, y os chacimientos datan d'o sieglo VIII-VII aC. Seguntes os historiadors, Epila yera una población celtibera clamata n'ixa epoca Bis polis, en l'anyo 748 aC. A ciudat estió una aliata de Numantia en as Guerras numantinas, y fue destruyita por os romans.

Dimpués en tiempos d'os romans pasó a Segontia, Segonia como atras ciudatz peninsulars con o mesmo nombre (Segontia fendo referencia a la segunda ciudat d'a calzata dende Caesar Augusta (Zaragoza) ta Emérita Augusta (Merida). Tamién se relaciona con o nombre Hispalis. D'esta epoca data o puent viello sobre o Xalón.

En 1119, o rei Alifonso I d'Aragón la conquerió y l'adhibió a lo reino d'Aragón.

NombreEditar

A parte d'a posible relación con l'antiga Ispalis, bi ha atra interpretación que diz que Epila ye un nombre godo relacionato con Ávila.

DemografíaEditar

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 2.424 3.919 3.926 3.447 3.835 3.660 3.669

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
4.899 5.447 5.680 5.696 5.416 5.072 3.893 3.829 3.812

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - 3.957 - 3.959 3.943 3.971 4.019 4.048

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
4.050 4.089 4.164 4.184 4.251 4.682 - 4.765 -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- - - - - - - - 4.372

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- - - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

AdministraciónEditar

Reparto de concellersEditar

Eleccions municipals[2][3]
Partito 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Partido de los Socialistas de Aragón - 7 6 7 7 8 5 7 6
Partido Popular - 2 3 2 2 2 3 3 4
Partido Aragonés - 2 2 2 1 1 2 1 1
Chunta Aragonesista - - - - - - 1 0 0
Independientes 4 - - - 1 - - - -
Partido Comunista de España 2 - - - - 0 - - -
Total 6 11 11 11 11 11 11 11 11

AlcaldesEditar

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partito politico
19791983 Martín Llanas Gaspar Independient
19831987 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
19871991 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
19911995 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
19951999 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
19992003 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
20032007 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
20072011 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Martín Llanas Gaspar Partido de los Socialistas de Aragón

Puestos d'intrésEditar

FiestasEditar

Presonalidatz naixitas d'EpilaEditar

Categoría principal: Naixitos d'Epila.

ReferenciasEditar

  1. (es) SAN ROMÁN, Javier et al.: Itinerarios geológicos por Aragón. PRAMES, S.A.. pp. 150-152.
  2. Datos Eleccions MIR
  3. Archivo Electoral de Aragón

Se veiga tamiénEditar

Vinclos externosEditar


Lugars d'o municipio d'Epila
Poblaus: Epila | Fabrica Azucarera
Despoblaus: Sunyén