O Bayo (Exeya d'os Caballers)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Bayo (El Bayo en castellano) ye un lugar aragonés d'o municipio d'Exeya d'os Caballers, en a comarca de Cinco Villas, provincia de Zaragoza y partiu chudicial d'Exeya d'os Caballers.[1]

O Bayo
El Bayo
Lugar d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Zaragoza
Cinco Villas
Exeya d'os Caballers
Partiu chudicial Exeya d'os Caballers
Codigo postal 50600
Parroquial
 • Archidiocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Zaragoza
Exeya d'os Caballers
Sant Rafel Arcánchel
Coordenadas
O Bayo ubicada en Aragón
O Bayo
O Bayo
O Bayo en Aragón

No s'ha de confundir con l'antigo despoblau medieval d'o Bayo, que ye en o termin municipal de Biota, encara que muy amanau, y d'o cual o moderno lugar d'o Bayo en prenió o suyo nombre.

A suya temperatura anyal ye 13.92 °C, con una temperatura meya en chinero de 5.26 °C y en chulio de 23.76 °C.[2]

Historia

editar

Dende 1959 o Bayo se pobló con colons que veniban en a suya mayor parte de lugars perchudicaus por grans entibos como o de Yesa (Ruesta y Tiermas) y o d'a Tranquera, habendo-ie tamién colons d'atros lugars d'a comarca (Farasdués, Uncastiello, Biel, Biota, Luesia, Castellón de Val de Chasa, Malpica d'Arba...). O suyo primer alcalde, José Murillo Navascués, (1959-1979) yera naixito de Tiermas.[3]

Toponimia

editar

En benasqués "bayo" significa "amariello", "ocre" u tamién "pastura no apurada". D'alcuerdo con Juan Antonio Frago Gracia significa caballo blanco-amarillenco, provién d'o latín BADIUS y se troba en os nombres d'os despoblaus de Barranco del Bayo (Pedrola), Hoya del Bayo (Alagón) y Casas del Bayo (La Pobla d'Alfindén).

Referencias

editar
  1. (es) Catálogo de pueblos y municipios de Aragón. Estadística de población y nomenclaturas toponímicas entre 1900 y 2004 (PDF), Gubierno d'Aragón, 2005, ISBN 84-7753-366-0, p.68
  2. (es) "Valores normales de precipitación y temperatura de la red climatológica (1961-1990). Serie monografías. Año 2000" (Instituto Nacional de Meteorología) en a pachina web de l'Instituto Aragonés de Estadística (IAEST).
  3. (es) José "el Artillero" se ha ido, en Ejea Noticias.