Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O castiello d'Ayub u castiello Mayor ye una fortaleza d'orichen musulmán, construida en o sieglo IX y localizada en o municipio zaragozano de Calatayú, Aragón, denominau orichinalment Qalat Ayyub y que estió l'orichen d'a ciudat actual y d'o suyo nombre.

Castiello d'Ayub
Castiello d'Ayub
Situación cheografica
Estau
País Aragón
'
Situación Calatayú
Adreza
Coordenatas
Archidiocesi
Diocesi
Arcipestrau
Advocación
Culto
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario
Administrador
Director
Coste {{{coste}}}
Vesitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.r.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo Castiello
Estilo
Función Esfensiva
Catalogación
Materials
Construcción
Construcción Sieglo IX
Fundador
Inicio
Fin
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Castiello d'Ayub ubicada en Aragón
Castiello d'Ayub
Castiello d'Ayub
Castiello d'Ayub en Aragón

Situación editar

Rodiando a ciudat antiga de Calatayú, existe un recito fortificau que une cinco castiellos situaus sobre cuantos cerros unius por cuasi cuatro kilometros de murallas. Un d'ixos castiellos ye o castiello d'Ayub. Ye situau en a parte mas alta y vistable d'a ciudat, a o norte d'o castiello d'o Reloch y a o este d'a Torre Mocha con o suyo recinto perimetral.

Historia editar

Seguntes diversas fuents, Calatayú fue fundada en o 716 por Ayyub ben Habib a o Lajmi en o que hue conoixemos por castiello de Donya Martina. O historiador Al-Udri narra como en o 862 Muhammad I, encomendó a misión d'enamplar as fortificacions de Calatayú a Abderramán ben Abdelaziz o Tuchibí, con a fin de poder esfender a ciudat d'os Banu Qasi, sinyors de Zaragoza.

Mientres o emirato de Córdoba, Calatayú feba parte d'a Marca Superior, estando o suyo centro Zaragoza y estando capital d'un districto que incluiba Daroca. Abderramán III prenió Calatayú en o 937 ya que feba parte d'a rebelión d'os tuchibies de Zaragoza contra o califato. Ya en 1031, Calatayú yera una d'as prencipals ciudaz d'o reino taifa de Zaragoza, momento de gran esplendor economico y cultural que duraría aproximadament dica o 1110, fueras d'un breu periodo de semiindependencia, en que cudió a suya propia moneda y se declaró taifa independient enta l'anyo 1050, con Muhammad ben Hud.[1]

En l'anyo 1110 os almurabitz prenioron o control d'a peninsula tractar contener l'abance d'a reconquista pero poco podioron fer, ya que en 1120, Alifonso I d'Aragón, dos anyos dimpués d'haber preso Zaragoza, asitió Calatayú, que se rindió, como que gran parte d'a zona, dimpués de conoixer la redota d'os almurabitz en a batalla de Cutanda.

Igual que muitos castiellos aragoneses, Felipe V dimpués d'a promulgación d'os Decretos de Nueva Planta, mandó desmantelar-lo en 1705, por o emparo d'Aragón a l'Archiduque Carlos mientres a Guerra de Succesión Espanyola, por o que se troba muit alterau.[2]

Mientres a Guerra d'o Francés, estió usau por tropas francesas, que modificoron a suya estructura; posteriorment, mientres as guerras carlistas, tornó a estar modificau para adaptar-lo a la artillería.

Caracteristicas editar

O castiello de Ayyub u Mayor, clamau popularment Plaza d'Armas, ye o mas important y millor conservau de tot o conchunto.

Ye construiu sobre una meseta chesifera ovalada y consta de dos recintos; o mas alto y mas antigo de cara a la ciudat, y o mas baixo, orientau a o norte y que constituye una ampliación d'o castiello primitivo.

Lo mas destacau que trobaremos son cuatro torretons, denominaus sud, central, este y ueste denominaus d'ista forma, por estar ista a suya ubicación en o recinto; destacando l'este y l'ueste, de planta exterior octogonal con dos plantas avovedadas y cubiertas con falsas cupulas. O torretón sud, de planta cuadrada, ye o pior conservau y o central, de planta semioctogonal, destaca por conservar una important altaria. Toz dos son cubiertos con vuelta de canyón liucherament apuntada y sirven pa zarrar un amplo espacio que segurament sería una albacara y que ye conoixiu con o nombre de La Longía.[3]

Cheodesia editar

Bi ha un vértiz cheodesico situau en o castiello a una altaria de 652 metros dende o livel d'a mar[4].

Referencias editar

Vinclos externos editar