Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Saxons  (†)
Sassen
Ary Scheffer, Carlos Magno recibe a sumisión de Widukind en Paderborn (cuadro de 1840)
Carlos Magno recibe a sumisión de Widukind en Paderborn (cuadro de 1840, Ary Scheffer).
Periodo
Edat Antiga y Edat Meya
Rechions actuals
Alemanya
Idiomas
Baixo saxón occidental y alemán
Relichión
Cristiana Luterana
Pueblos relacionaus
Frisons, holandeses, flamencos, angleses, turinchios
Mapa

Os saxons en o sieglo V en narancha claro

Os saxons[1] son un antigo pueblo chermanico que costituyó una confederación en as costas d'a Mar d'o Norte en tiempos d'os romanos; tenioron un proceso migratorio que los levó ta o sud y ta a isla de Bretanya.

Saxons continentals en l'Alta Edat Meya editar

A fins d'o sieglo VIII os saxons de Chermania fuoron sozmesos por os francos de Carlos Magno y lo suyo territorio adhibito a un ducau de Saxonia en l'Imperio Carolinchio. Carlos Magno efectuaba campanyas anyals en territorio saxón y lis imposó o baptismo y a cristianización forzata dende 772 dica 804. Por ixa razón establió a suya residencia en Aquisgrán, amán d'os campos de batalla en Alemanya. Toz os mainates saxons se convirtioron fueras de Widukin que tardó mes y dirichió a resistencia antifranca. Chuan Ferrández d'Heredia dedica o capítol CXCV d'a "Cronica de los Conquiridors" a Como Karles subiugo a los longobardos, los saxones, los bretones, los bajoarios et otras muchas nationes.

A presión franca fació que pueblos eslaus como os obroditas s'estendillasen por l'este d'o territorio saxón.

Os antigos saxons se fusionoron con atras etnias chermanas orichinando parte d'o pueblo alemán actual en un proceso lento.

Con a división de l'Imperio Carolinchio en 843, Saxonia pasó a fer parte d'o Reino Franco Oriental, como un ducau hereditatio gubernato por una fuerte dinastía, os Liudolfing. Como a suya incorporación a l'imperio estió tardana, perdioron debant d'os francos en l'anyo 911 cuan se celebró a primera elección pa ocupar a cadiera reyal chermanica. Manimentos, o reinato d'o duque franco Conrado estió tan mala que él mesmo proposó estar succedito por un noble d'a casa de Saxonia, Henrique o Paixarero, que se convertió en rei.

O territorio d'os saxons se convertió en a base d'o poder d'o reino, y Henrique continó costruindo o suyo imperio. Estió un militar brillant y tornó a situar Lotarinchia baixo control d'o Reino Franco Oriental. D'a mesma traza luitó con exito contra os hongaros. O suyo fillo Otón I d'o Sacro Imperio Romano Chermanico lis inflichió una derrota encara mes greu en 955, por o que o papa lo recompensó nombrando-lo emperador d'o Sacro Imperio Romano Chermanico. Cuan fue coronato Otón emperador, ya no podeba fer de duque, y atorgó este títol a Hermann Billung, con territorio en o baixo Elba, en a muga contra os eslaus.

Cuan a linia imperial saxona d'os Otons s'extinguió, a dinastía Billung se convertió en a dinastía saxona mes poderosa, oposata a los emperadors d'a dinastía imperial Salia. En 1073 os nobles saxons encomenzoron una revuelta contra l'emperador Henrique I d'o Sacro Imperio Romano Chermanico, que fació que se formase una alianza entre os saxons y o papa Gregorio VII.

A penar que a dinastía de Billung s'extinguió en 1106, os saxons siguioron luitando contra o dominio imperial dica que a dinastía salia s'extinguió en 1125, y lo nuevo duque saxón Lotario I fue esleito rei y dimpués emperador.

Frederico I Barbarroya atorgó autonomía a Henrique o Lión, duque de Saxonia y Bavera, pero dimpués lo desterró y dividió o suyo territorio por no aduyar-lo en Italia. A caita en desgracia d'Henrique permitió a la dinastía Ascania que se fese con o control de Saxonia. Esta dinastía yera implicata en a expansión alemana enta l'este u Ostsiedlung y heba heredato muitas tierras d'os Billung, con o que yera a familia mes poderosa d'o ducau. Manimenos o territorio d'Ascania yera mes extenso que a mesma Saxonia, y cuan a familia se dividió en dos en o sieglo XV, o títol de duque quedó en manos d'a branca que gobernaba o centro d'Alemanya. O nombre de "Saxonia", que orichinalment designaba a los territorios d'a stamne saxona en a costa norte, se trasladó a lo centro d'o país, luent d'a mar.

Saxons en a Isla de Bretanya editar

Os saxons, anglos, chutos y atros pueblos chermanicos en menors proporcions invadioron a costa este d'a isla de Bretanya cuan ni os romanos ni a población local podeban esfender-sen d'atros invasors. Cuan ya yeran bien establitos empentoron a los britons enta l'ueste. Con o tiempo a fusión de anglos, saxons y chutos orichinó a los actuals angleses.

Referencias editar

Se veiga tamién editar