Palestins
الفلسطينيون (al-Filastiniyyun)
Familia palestina de Ramallah en 1905
Población total
11,441,700 (estimata)[1]
Rechions con comunidaz importants
Chordania 3.150.000[3]
Cischordania 3,256,906 [2]
Gaza 2.226.544[2]
Israel 1.553.000 [1]
Liban 497.000 [1]
Chile 450.000-500.000[4][5]
Arabia Saudita 455.896 [1]
Qatar 353.000 [1]
EUA 105.000[6]
Emiratos Arabes Unius 97.000[1]
Echipto 83.000
Libia 71.000[1]
Brasil 50.000[7]
Canadá 46.000 [1]
Yemen 36.000[1]
Kuwait 34.000 [1]
Siria 24.896
Iraq 24.000 [1]
Idiomas
Vernacular moderno
Arabe palestín
En Israel
Arabe palestín y hebreu
Diaspora
Prencipalment arabe palestín, anglés y castellano, un important numero de palestins viven en Europa.
Relichión
Prencipalment islamica suní, una important minoría cristiana y atras
Pueblos relacionaus
Atros pueblos arabes y semiticos.

Os palestins[8] son os habitants de Palestina antes d'a formación d'o Estato d'Israel. De diferents orichens y grupos etnicos, a mayoría parla arabe y son musulmans, habendo-ie importants y antigas comunidaz cristianas. A identidat colectiva d'os palestins ha amanexito en a luita por l'autodeterminación contra l'Imperio Britanico y contra o Sionismo. Sin estato propio dende 1948 os palestins se troban en tres situacions:

Historia

En o periodo bizantín Palestina fue intensament cristianizata y a lo primero s'enriquió por o turismo relichioso a los puestos sagratos, (Belén, Cherusalem). Tamién s'establió población forana traitos por enchaquia relichiosa. Os habitants d'a costa mediterrania y os santos lugars no se facioron monofisistas en a mesma mesura que en atras zonas de l'Imperio Romano d'Orient con población d'orichen semita arameu-parlant, talment por que a politica relichiosa de Costantinoble heba traito a prosperidat a la zona. Tamién podió influir a presencia de población d'orichen griego u helenizata. O resultato ye que encara huei a mayor parte d'os cristianos palestins son rumís u melquitas (ordodoxos griegos) y no d'atras brancas d'o cristianismo. As condicions sanitarias d'o periodo bizantín, cristiano yeran piyors que en os tiempos d'os pagans, por eixemplo os banyos publicos se consideraban elementos pagans. A proliferación d'epidemias y as guerras contra os sasanidas provocoron un important descenso demografico.

A conquiesta arabe-musulmana de 637 no suposó a plegata masiva d'arabes, a población continó estando d'alto u baixo a mesma, pero encomenzó un proceso d'islamización acompanyato d'una arabización linguistica que fació que os habitants mayoritarios de Palestina sigan culturalment poco diferents a os habitants d'o Liban, Siria u Chordania.

As Cruzatas trayoron poblacions cristianas occidentals, pero a reacción musulmana forachitó a estas poblacions aloctonas. A luita de musulmans y cristianos foranos contribuyó a fer minoritaria a la población cristiana autoctona. En o periodo mameluco y otomán a islamización progresó.

A prencipios d'o sieglo XIX bi heba arredol de 275.000 palestins arabes. A metat d'o sieglo XIX a población puyó dica plegar ta uns 600.000 en 1914. Os araboparlants d'as ciudaz, muitos d'ellos cristianos, yeran mes ubiertos a influencias estrancheras. Muita chent d'o campo empobrita, y a vegatas que no podeban treballar en tierras compratas por os sionistas s'adhibioron a los pobres urbans. En a primera metat d'o sieglo XX a millora d'a economía trayó arabes d'os países vecins, a lo tiempo que muitos palestins cristianos emigroron ta o estranchero. En a primera metat d'o sieglo XX encomenzó o choque con o nacionalismo chodigo rival.

Si ya a prencipios d'o sieglo XX os palestins ya reclamaban l'aturata d'a inmigración chodiga y o reparto de tierras entre a población palestina, a resistencia palestina se fació mes gran baixo o mandato britanico (1920-1948). Entre 1936 e 1939 bi habió una revuelta contra Gran Bretanya que se convertió en una guerra contra a población chodiga que ya yera bien establita en Palestina. Cuan os britanicos la remataban d'esclafar, ya i heba luitas internas entre os palestins.

A partición de Palestina por as Nacions Unidas en 1947 en un estato arabe y atro de chodigo no fue aceptato por garra parte. Encomenzó una guerra en a que uns 750.000 palestins fuyoron d'o territorio que podió controlar o nuevo estato chodigo, a pocos lis permitioron tornar. Os echipcios asentoron buena parte d'os 200.000 refuchiatos palestins en a Francha de Gaza, un territorio palestín que s'anexionoron. Unos 200.000 palestins, musulmans y cristianos fuyoron de Galilea enta o Liban y Siria. En o Liban os palestins cristianos y palestins musulmans teneban campos de refuchiatos diferents. Dende o centro de Palestina uns 350.000 fuyoron ta l'actual Cischordania, on ya en viviban 400.000. Cuan remató a guerra no quedoron que 150.000 palestins en o estato d'Israel. Os chodigos miroron de no luitar contra os palestins cristianos pa no trobar-se con a hostilidat d'os países occidentals, por ixo encara quedan poblacions de mayoría cristiana en Galilea. Tamién miroron de tener buenas relacions con palestins musulmans de bellas minorías como os drusos.

A Guerra d'os Seis Días en 1967 significó a ocupación de Gaza y Cischordania y muitos palestins de Cischordania fuyoron ta Chordania.

Bibliografía

Referencias

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Error en a cita: Etiqueta <ref> incorreuta; no ha escrito garra testo t'as referencias nombratas autogenerated2
  2. 2,0 2,1 Sitio web d'o Palestinian Central Bureau of Statistics (PCBS).
  3. Cordesman, 2005, p. 54. A cifra se basa en a población estimata ta l'anyo 2005, estando a población real de 2.3 millons en 2001.
  4. http://www.blog-v.com/arabesenchile/
  5. http://laventana.casa.cult.cu/modules.php?name=News&file=article&sid=514
  6. http://www.factfinder.census.gov
  7. Governo do Estado de São Paulo - Memorial do Imigrante
  8. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.