Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre a man humana. Ta altros usos d'a parola se veiga man (desambigación).

A man[1] u mano (d'o latín < MANUS)[2] ye a parte mas estrimera d'as estremidatz anteriors (brazos) d'o ser humán u cualsiquier altro primat. A man per un regular gosa emplegar-se ta subchectar obchectos u agafar-se ta os elementos de l'ambient, cosa que las fa estar importants ta o desplazamiento braquial d'es primaz. Habitualment, se gosa fer destinción d'as patas d'es animals per a posibilidat que tienen d'oponer un d'es didos ta es altros.

A man tien de forma natural cinco didos u ditals, que si se mira a palma d'a man ezquierda son, d'a dreita enta la ezquierda: o dido gran u pulgar, o index, o dido meyán, meyaner, d'o meyo u cordial, l'anular y o currín u dido chico.

Constitución d'a man

editar
 
Esqueleto d'a man humana.

Anque bel altros mamiferos tienen estremidaz d'asimiento morfolochicament parellanas a una man, ixas no pueden considerar-se cientificament como tals y per ixo se les da altros nombres. O emplego d'o termin man ta designar a terminación d'una pata anterior d'un animal que no siga primat ye un uso cientifico d'antropomorfización. Ta poder considerar-se como tals, cal que as mans tiengan pulgars oponibles.

En o caso d'es sers humans, as dos mans se troban en o cabo d'es abantbrazos. Tamién se gosa decir que os simios y monos tienen cuatre mans perque también en es pietz tienen didos largos y pulgars oponibles que lis permiten subchectar obchectos.

Referencias

editar
  1. (es) Brian Mott El habla de Gistaín, Instituto de Estudios Altoaragoneses, 1989, ISBN 84-86856-15-9, p.209
  2. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.299

Vinclos externos

editar


Partis d'o cuerpo humán
Tozuelo Boca (Labio · Luenga · Dient · Caixal) · Caixo · Cara · Cranio · Frent · Mentón · Naso · Orella · Pulso · Uello (Cella · Parpiello · Pestanya) · Variella
Cuello Foyeta · Garganchón
Tronco Abdomen · Anca · Ano · Cul · Esquena · Huembro · Melico · Peito · Renera · Tórax

Aparato reproductor masculín (Escroto · Pene · Testiclo) · Aparato reproductor femenín (Clitoris · Vachina · Vulva)

Extremidatz Brazo:  Abantbrazo · Caniella · Codo · Dido (Anular · Cordial · Currín · Index · Ungla · Pulgar) · Ixalla · Man · Maniquiello
Garra:  Cuixa · Chenullo · Calcanyar · Clavillar · Piet · Seco
Piel Barba · Mostaixa · Cameretas · Pelo · Zoqueta