Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre un municipio aragonés en a comarca de Cinco Villas, ta atros usos, se veiga Onsella.

Lobera d'Onsella (Lobera de Onsella en castellano) ye un municipio d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca de Cinco Villas.

Lobera d'Onsella
Lobera de Onsella
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Cinco Villas
Partiu chudicial Exeya d'os Caballers
Superficie 32,2 km²
Población
 • Total

26 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

672 m.
Distancia
 • 147 km

enta Zaragoza
Alcalde Francho Chabier Mayayo
Codigo postal 50687
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Erla-Uncastiello
Asumpción de Ntra. Sra.
Coordenadas
Lobera d'Onsella ubicada en Aragón
Lobera d'Onsella
Lobera d'Onsella
Lobera d'Onsella en Aragón
Web oficial

A suya población ye de 53 habitants (2008), en una superficie de 32,2 km² y una densidat de población de 1,68 hab/km².

Lobera d'Onsella fa parte d'o partiu chudicial d'Exeya d'os Caballers y, eclesiasticament, de l'arcipestrau d'a val d'Onsella, perteneixent a la diocesi de Chaca dende 1785.

Toponimia

editar

O nombre tradicional d'a localidat ye Lobera, y dica 1920 no bi anyadió Onsella, por o nombre d'o río Onsella.[1]

Bi ha microtoponimos en aragonés como Pui Palanca.

Etimolochía

editar

Bi ha dos posibles explicacions d'o toponimo; una diz que ye d'orichen latín, d'a palabra lupus (lupo en aragonés), ta referir-se a l'abondancia d'istos animals en a redolada en ixas envueltas. Antiparte, una segunda hipotesi diz que tien o suyo orichen en una radiz lup en luengas prerromanas, significando río.[1]

Cheografía

editar

Lobera d'Onsella ye situato en a Val d'Onsella, en a ripa ezquierda d'o río Onsella, a 672 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, y a una distancia de 147 km de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

O suyo termin municipal muga a lo norte con Os Pintanos; a l'este con Longars; a lo sud con Luesia y Uncastiello; y a l'ueste con Isuerre. As mugas norte y sud d'o municipio son fixatas por a natura: as alturas d'a sierra d'a Sarda a lo norte (con altarias de 1.035 m) y a sierra de Santo Domingo a lo sud, con o monte de Fayanars, de 1.128 m d'altaria.

Hidrolochía

editar

O suyo termin municipal ye trescruzato d'este a ueste por a Onsella, afluent d'o río Aragón.

Historia

editar

En o termin municipal de Lobera bi ha restos arqueolochicos perteneixents a o Neolitico-Edat de Bronce, como en o Corral de Mayayo, Corral Solano Bajo u Corral Solano Pomelo, que hué se troban en bellas coleccions en Pamplona.[1].

Tamién cal destacar a recient trobata de restos arqueolochicos medievals en o Cerro de Sant Miguel con enterramientos dataus en entre as anyadas de 943 y 1034, d'antis de l'establimento d'o Reino de Aragón y siento os mas antigos trobaus en a redolada, mas antigos que os de Corral del Calvo. Se creye que circa d'a necropolis tien que estar una ermita dita de Sant Miguel sin de trobar a suya localización en l'actualidat.[2]

Demografía

editar

Datos demograficos de Lobera d'Onsella dende 1842 dica 2022:[3]

Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 321 - - 551 533 - 496

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
518 561 507 501 503 448 233 103 62

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - 57 57 54 55 56

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
58 62 62 54 59 53 49 50 54

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
45 40 42 42 32 30 28 28 26

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
25 26 - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Administración

editar

Reparto de concellers

editar
Eleccions municipals[4]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Chunta Aragonesista - - - - - - - - - 2 1
Partido Popular - - - 0 0 0 0 0 0 1 0
Partido de los Socialistas de Aragón 1 4 1 0 0 0 1 1 2 - 0
Partido Aragonés - 1 - 1 1 1 0 0 1 - -
Unión de Centro Democrático 3 - - - - - - - - - -
Organización Revolucionaria de Trabajadores 1 - - - - - - - - - -
Total 5 5 1 1 1 1 1 1 3 3 1

Alcaldes

editar
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Clemente Sanz Artigas [5] Unión de Centro Democrático
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007 María Vicenta Cabanes Ramirez Partido de los Socialistas de Aragón
20072011 María Vicenta Cabanes Ramirez Partido de los Socialistas de Aragón
20072011 Francisco Javier Aísa Marín Partido de los Socialistas de Aragón
2015-2019 Francho Chabier Mayayo Artigas[6] Chunta Aragonesista
2019-2023 Francho Chabier Mayayo Artigas Chunta Aragonesista
20232027 Jose Antonio Olivas Martinez [7] PSOE

Molimentos

editar

Fiestas y tradicions

editar
  • 24 de chunio, Sant Chuan Baptista, se fa o rito d'o herniau, tradcción recuperada por l'Asociación Cultural Sesayo y Pascual Plano. En a nueit de Sant Chuan, en o parache de la Mosquera se pasa a un nino a traviés d'un tronco de cachico rallau con esta fin. Se mantiene ubierto lo tronco y se pasa a lo nino entre dos homes, que repiten a operación tres vegadas decindo ‘prene-lo, Chuan/da-me-lo, Pedro/herniau te lo doi/sano te l'entrego’.
  • 31 d'agosto, Sant Remón, patronals.

Referencias

editar

Veyer tamién

editar

Vinclos externos

editar