Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ganyarul (en castellano Gañarul) ye un lugar deshabitau situau en l'actual termin municipal d'Agón, en a comarca d'o Campo de Borcha, en a provincia de Zaragoza, Aragón.

Ganyarul
Gañarul
Despoblau d'Aragón
Ganyarul
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Despoblau
 Aragón
 Zaragoza
Campo de Borcha
Agón
Partiu chudicial Tarazona
Población
 • Total

0 hab.
Altaria
 • Meyana

340 m.
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Tarazona
Uecha
Coordenadas
Ganyarul ubicada en Aragón
Ganyarul
Ganyarul
Ganyarul en Aragón

Toponimia

editar

O toponimo Ganyarul ye d'orichen desconoixiu. Ha teniu diferent nombres: Gaynnalur en 1243, Ganyallur en 1317, Gainnallur en 1429, Gaynnalur en 1562, Ganyarul dende 1562 dica l'actualidat. A sola cosa que se puede concluyir ye que bi ha habiu una metatesi d'alviolars l y r,[1] por o que a forma orichinal teneba una terminación pareixida a Gallur.

Historia

editar

A primera noticia d'o puesto data d'o sieglo XIII, cuan o suyo propietario Sancho d'Antillón pleiteya con Magallón por cuestions de mugas.

 
carrera Armingol en Ganyarul

Dende finals d'o sieglo XIV dica o XVIII perteneixió a la familia d'os Cerdán de Magallón. A meyaus d'o XVIII amaneixen como propietarios os Bea, que procedents de Vera de Moncayo s'asentoron en Ganyarul.[2] En 1965 feneixió sin descendencia a zaguera sinyora de Ganyarul donya Mercedes Bea. Ella donó Ganyarul a la Companyía de Chesús que manimenos no acceptó a donación. Dende alavez principia a suya decadencia y abandono.

En 1992, dimpués d'unas plevidas torrencials, un vecin de Magallón clamau Javier Pellicer trobó en a redolada lo clamau Bronce d'Agón, un texto d'a epoca de l'Imperio Romano referiu a las ordinacions en o regano entre Gallur y Mallén.

Demografía

editar
Evolución demografica [3]
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2006 2010 2014
55 51 31 36 25 20 22 0 0 0 0 0 0 0

Puestos d'intrés

editar

Encara quedan restas d'o palacio d'o sinyor antimás de una carrasca centenaria en o suyo chardín. Ista carrasca tien una altaria de 15 m, 1 metro de diametro de tronco y 3,1 metros de perimetro.[4]

 
Carrasca de Ganyarul y a casa d'o sinyor d'o lugar
 
Carrasca de Ganyarul

Atro molimento interesant ye a ermita de Ganyarul, a on que yera enronada a reina mora de Ganyarul.

Tot o lugar ye vuedo y se troba en un proceso de ruina progresiva y inexorable.

Referencias

editar
  1. (es) Juan Antonio Frago Gracia: Toponimia del Campo de Borja. Estudio lexicológico. Institución Fernando el Católico, p. 108.
  2. (es) Manuel Gracia Rivas:Diccionario Biografico de personas relacionadas con los 24 municipios del antiguo Partido Judicial de Borja, tomo I. Centro de Estudios Borjanos, ISBN 84-933153-5-4, p. 185
  3. (es) Catálogo de pueblos y municipios de Aragón. Estadística de población y nomenclaturas toponímicas entre 1900 y 2004, Gubierno d'Aragón, 2005, ISBN 84-7753-366-0, p.219
  4. (es) Campo de Borja. Red Natural de Aragón. Ed. Prames, 2009, p. 57


Lugars d'o municipio d'Agón
Poblaus: Agón
Despoblaus: Ganyarul