Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Gralla
Gralla
Parella de grallas (Corvus frugilegus)
Estato de conservación

Seguro.
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Aves
Orden: Passeriformes
Familia: Corvidae
Chenero: Corvus
Especie: C. frugilegus
Corvus frugilegus
Linnaeus, 1758
Poblacions de Corvus frugilegus en o mundo
Distribución d'as grallas per o mundo

A gralla (d'o latín < GRACULA "cornella"[1]) (Corvus frugilegus (L., 1758)) ye un muixón d'a familia d'os corvidos de color negra de raso, con briluras metalicas en as plomas, distinguible d'altros animals d'a mesma familia per a marca ampla sin de plomas que es masclos tienen arredol d'o pico. Ye una d'as especies de corvidos mes estendillatas per Eurasia, plegando d'a frontera atlantica d'o continent enta as estepas de l'Altai.

Corvus frugilegus

As suyas midas van entre es 40 y es 48 cm de lonchitut, estando un poquet mes chica que no a cuerva. Unaltra d'as diferencias que fan con altros corvidae ye a forma mes punchuda d'o suyo pico, especialment important perque las fembras, en no tener garra aria esplomada en a base d'o pico, se pareixen mes a altros muixons d'a familia.

A mes d'as garzas, as grallas son es corvidos que mes a sobén se puede veyer en as arias poblatas per o ser humán. Son animals d'una gran intelichencia, gosan de rechirar en a vasura en as ciudaz, y diz que conservan beluns d'es alimentos que cullen, especialment es fruitos secos (glans, fayetas, abellanas, ecetra.) adintro d'o fiemo ta aconservar-los mes frescament y per mes tiempos.

Mazadas

editar
  • Gralla en el puerto, güen tiempo; gralla en la ribera, viento u serenera.
  • As grallas en a ribera, frío en a rallera.
  • Les gralles per la ribera, u plluch u nebera.[2]

Referencias

editar
  1. (es) Ana Leiva Vicén:Léxico aragonés de Antillón (Huesca). Análisis lingüístico (II). Alazet: Revista de Filología Nº 16, 2004, pp. 67-174, ISSN 0214-7602
  2. (es) José Enrique Gargallo Gil:Los refranes meteorológicos en aragonés, en el marco de la paremiología románica, Alazet n°20, 2008, ISSN 0214-7602, p.11-31

Vinclos externos

editar