Circasians
Circasians Адыгэ | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||
| |||||||||
Luenga circasiana | |||||||||
Islam | |||||||||
![]() |
Os circasians son un conchunto de pueblos con un orichen común de luenga caucasica nordoccidental. Antigament habitaban a ribera d'o Kubán y as planas d'o norueste d'o Caucas pero muitos prefioron emigrar ta l'Imperio Otomán a estar sozmesos por os rusos y actualment a distribución d'os circasians en o suyo país orichinal ye en forma d'enclaus sin continuidat territorial. En Turquía son o 2,1 % d'a población y son numerosos en a rechión d'Adana.[1] Tamién son numerosos en Chordania y bi n'ha comunidatz en Israel.
Modo de vida tradicionalEditar
Bi ha circasians agricultors. As tierras d'os circasians que se'n fueron perdioron a productividat quan los sustituyoron os ucraineses y rusos que no conoixeban as tecnicas de cautivo. A pasta de panizo ye fundamental en l'alimentación tradicional d'os circasians.
Organización socialEditar
Os circasians tienen un codigo moral tradicional. O circasians son famosos en Orient Meyo por a honradeza, y en Chordania constituyen a escolta cerimonial d'o rei. A familia ye extensa y muito unita, y bi ha respeto a los agüelos. O matrimonio con una presona que comparta l'apellito d'o padre u d'a madre ye prohibito. Antes de 1864 no i heba una autoridat central. Os shapsugui y natujais yeran republicans y atras tribus yeran se gobernaban con o feudalismo.
LuengaEditar
A luenga circasiana tien cierto grau d'intercomprensión con l'abkhasio y l'abazo. As primeras prebatinas d'escribir o circasián son d'o sieglo XIX. Bi ha dos standards, o circasián occidental, basato en a parla temirgoi, y o circasián oriental, basato en a parla bacsana de qualques cabardos. O circasián oriental s'escribiba en alfabeto arabe dica 1924, quan fue cambiato por l'alfabeto latín. En 1936 l'alfabeto latín fue cambiato por o cirilico. O circasián occidental s'escribiba en alfabeto arabe dica 1928, quan fue cambiato por l'alfabeto latín. En 1938 l'alfabeto latín fue cambiato por o cirilico, pero con una variant diferent pa dificultar a comunicación escrita con os que charran circasián oriental, abkhasio u abazo.
RelichiónEditar
Actualment a mayoría d'os circasians son musulmans sunnitas d'a escuela hanafí, enantes estioron cristians, y entre os cabardos bi ha una minoría cristiana ortodoxa rusa. A cristianización y a islamización d'os circasians estió superficial y mantenioron dica fa poco tiempo muitas creyencias y practicas paganas, como a dendrolatía. Comparten con os osetas un ciclo de literatura epica (os Nartos) con temas pagans que se remontan a la mitolochía scita, sarmata y alana.
HistoriaEditar
Os circasians teneban relacions con l'Imperio Bizantín, y dende o sieglo XII teneban relacions comercials y culturals con os venecians y chenoveses. Circasia fue invadita por as tropas de Tamerlán a zaguers d'o sieglo XIV. A caita de Costantinoble en 1453 fació que o comercio con Italia s'aturase. Os movimientos de población que i habió quan o Khanato d'a Horda d'Oro entró en decadencia facioron que os circasians emigrasen enta o sudeste empentando a los alans-osetas enta l'este.
Os primers contactos entre circasians y rusos se producioron en o sieglo XVI, quan se creyoron os primers puestos cosacos pa cosirar a muga con os pueblos d'o Caucas. Ivan o terrible se casó con una princesa cabarda. Por o tractau d'Adrianopolis en 1829 l'Imperio Otomán cedió as tierras d'os circasians a lL'Imperio Ruso. Os circasians nunca no heban reconoixito o protectorau otomán, y doncas no reconoixeban o dreito de ceder tierras a los rusos.
A derrota final se produció en 1864, dende ixe anyo a metat d'os aborichens caucasians d'o norueste se refuchioron en o en l'Imperio Otomán: os emigratos yeran principalment circasians occidentals, pero con ellos tamién emigroron totz os ubikhes y muitos abkhasios. O exodo estió rapedo y no yera organizato, y mils en morioron de camín. As tierras d'os circasians fuoron ocupatas por ucraineses y rusos. Os otomans asentoron a los circasians en l'Armenia Otomana y tamién en Dobrucha y Siria (que en ixe tiempo comprendeba os actuals Israel, Palestina y Chordania).
Os circasians arribatos en Adana contribuyoron a lo desarrollo d'o cautivo d'o cotón en a part oriental de Cilicia.
ReferenciasEditar
- ↑ (es) Amiram Gonem: Diccionario de los pueblos del mundo.
BibliografíaEditar
- (es) Felipe Fernández-Armesto. Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa. 1996 Grijalbo.