Gossypium

(Reendrezau dende Cotón)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Cotón

Gossypium barbadense
Dominio: Eukaryota
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Orden: Malvales
Familia: Malvaceae
Chenero: Gossypium

O cotón[1][2] u alcotón (Gossypium) (de l'arabe < qutn) ye un chenero formato por bellas 40 especies d'arbustos aintro d'a familia d'as Malvaceae, d'a que se quita una fibra textil celulosica natural que creixe arredol d'a simient d'a planta d'o cotón. A fibra gosa procesar-se ta obtener un teixito blanco, suave y transpirable, pero tamién dificil de cautivar.

Cautivo

editar

O cotón se considera a mas important d'as fibras vechetals. S'obtiene d'a simient d'as diferents especies d'ista planta (chenero Gossypium), que se cautiva en diferents rechions calidas d'a Tierra, dende os Estaus Unius dica la India. A longaria y a gordaria d'a fibra penden d'a suya procedencia.

D'as mas de 40 especies d'o chenero Gossypium nomás cuatre son cultivatas ta suyo comecio Gossypium arboreum orichinaria d'a India y Pakistán; Gossypium barbadense orichinaria d'America d'o Sud; Gossypium herbaceum orichinaria d'o sud d'Àfrica y d'a peninsula d'Arabia y Gossypium hirsutum orichinaria d'America Central, el Carib y Florida, ista zaguera ye a mas estendillata por tot o mundo. Istas as especies se diferencian por a largaria d'a fibra (mas larga u mas curta) y por as caracteristicas agronomicas, pero lo cotón siempre aprecisa d'un verano mui calido y muita augua de plevia u de riego (cotón echipciano)

Dica fa unas decadas se cautivaba en Exatiel y Sant Per de Calanda, on bi ha una familia con a embotada de Cotón.

Galería d'imachens

editar

Referencias

editar
  1. (es) Fernando Romanos Hernando Dizionario aragonés de las comarcas de la Alta Zaragoza, p.42
  2. (an) Rafel Vidaller Tricas:Lesico do mundo natural en o sieglo XV, Luenga & Fablas 12-13, 2008-2009, Consello d'a Fabla Aragonesa, ISSN 1137-8328, pp. 227-236

Enllaços externs

editar