Romance de l'Arcebispe de Zaragoza

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O primer romance en aragonés conoixiu ye o Romance de l'Arcebispe de Zaragoza[1][2].

Retrato supuesto d'Alonso de Argüello (Museu Diocesano. Salón d'o Trono. Palacio d'os Reis. Zaragoza)

Apareixe en un protocolo de 1429 d'o notario García Gavín[3].

Tracta los afers[4] esdevenius ixe mesmo anyo entre lo rei Alifonso V d'Aragón y frai Alonso de Argüello, arcebispe de Zaragoza.

Texto editar

Arcebispe de Çaragoça,

¡cómo te avías exaltado!

Mas agora, en poco tiempo,

a tier[r]a te an abaxado.


Dos días de la semana,

quand tú quieres cavalgar

― car por dicho se lo avían

los millores de la ciudat ―.

De fazer-te companya grant,

honor te querían dar;

la rastra que tú levavas

a rey faze comparar.

El rey con el arcebispe

de parte fueron a favlar,

diciendo-le algunas cosas

que le parecían mal:

― ¿Qué s'es aquesto, arcebispo?

O aquesto, ¿qué podría estar?

Cinquanta ombres bos troban,

por scripto bos los darán;

vuestros ombres los han muerto,

(mas[?]) vós pagaredes el mal.

Arcebispo, buestros ombres

sienpre fazían mucho mal:

en forçar-se las mulleres,

los maridos fazían matar;

quan te benían los clamos,

no los querías scuytar.

Tal arcebispe como este

corona (ر) no deve levar.

Aquexe[?] Pelegrín de Jassa

e Miguel de l'Espital,

otro que sí[?] nombrava,

el qual dizen Pero Cerdán,

el rey los ha cumbidado

a la Aljafaría a jantar.

La jantar que les ha dado

bien (lo) ez oýdo nombrar.

En estas[?] vuestras mayorías,

bos fueron a reprovar,

en comprar cotas de malla

hi buenos livros misals;

sí hos fazedes buenas mulas,

mulas pora cavalgar,

coseres avantallosos,

que en el regno no ha-y(n) par.

Referencias editar

  1. (es) Encarnación Marín Padilla: 'Arcebispo de Çaragoça'. Romance castellano manuscrito del año 1429, Zaragoza, edición de l'autora, 1999.
  2. (es) Giuseppe di Stefano: Romancero, Madrit, Castalia, 2010 [1].
  3. (an) Archivo de Protocolos Notarials de Zaragoza, Protocolo d'o notario García Gavín de l'anyo 1429, nº 3370. O protocolo tiene 339 folios en total, fueras d'o folio suelto entre 65v-66 con o romance
  4. (es) María Isabel Falcón Pérez: 'Las ordenanzas del concejo de Zaragoza: Modificaciones de Alfonso V en 1430', Aragón en la Edad Media, 8, 1989; pp. 229-248.[2]