Reino d'Armenia la Chica

(Reendrezau dende Reino de l'Armenia Chica)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Reino de l'Armenia Chica[1] estió un estau estendillau por Cilicia gobernau por una clase dirichent armenia y aliau d'os cruzaus.

Reino d'Armenia la Chica
Կիլիկիոյ Հայկական Թագաւորութիւն
Giligiov Haigagan Takavorutiun
1078 — 1375
Escudo d'armas
Situación de Armenia Chica
Situación de Armenia Chica
Capital Sis
Idioma oficial Armenio
Relichión Cristianismo
Gubierno Monarquía absoluta
 • Formación 1078
 • Desaparición 1375

Os bizantins heban combatiu a los armenios en a decada de 1020 y en deportoron muitos ta Cilicia. As invasions turcomanas d'o sieglo XI y mongola d'o sieglo XIII tamién facioron que muitos armenios migrasen ta Cilicia.

Dimpués de trescruzar Anatolia os cruzaus s'establioron en 1097 en Antioquía y Edessa aduyando a los armenios de Cilicia pa que podesen resistir a los bizantins. Asinas se creyó o reino d'Armenia-Cilicia u d'Armenia la Chica. A clase dirichent armenia prenió as costumbres d'a nobleza franca con a que emparentó. Encomenzoron negociacions con Santa Seu que facioron que en o sieglo XIII os armenios reconoixesen l'autoridat d'o Papa de Roma estando o principio d'a Ilesia Catolica Armenia u Uniata. O Catolicos se refuchió alavez a man d'Edesa e dimpués en Sis.

Cuan a invasión mongola de Hulagu Khan a dinastia d'os Haitons gobernaba en o Reino d'Armenia la Chica. Os Haitons se convertioron en vasallos d'os mongols, que obtenioron l'aduya d'as tropas armenias en as suyas victorias sobre os nizarís, os abasís y os ayubís. Estió un Frai Haitón, sobrin de Haitón I, qui escribió "La Flor de las Ystorias d'Orient", que dimpués fue tradueita dende o francés ta l'aragonés:

Et yo, frey Ayton, que fago mencion de aquesta...

Pa Frai Haitón Cilicia yera en realidat una rechión de Siria que controlaban os armenios:

la .iiij. prouincia es nombrada Siliça et aqui es la çiudat de Cerçot en la qual naçio el apostol sant paulo et aquesta ciudat oy es nombrada Siliça erminia pus despues que los enemigos dela fe x(rist)iana huuieron tirada aq(ue)lla t(ier)ra dela mano delos griegos los Erimins se treballaron tanto que ellos recobraron la siliça et el rey de erminia ne tiene agora la senyoria por gr(aci)a de dios...

O reino d'Armenia-Cilicia, conquiesto por os mamelucos d'Echipto s'esboldregó en 1375.

Referencias

editar
  1. Nombre en aragonés seguntes a versión aragonesa d'o Libro d'as Marabillas d'o Mundo.