Politica d'Aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Aragón ye una comunidat autonoma espanyola composada por tres provincias constituida d'alcuerdo con a Constitución Espanyola y que a suya norma basica ye o Estatuto d'Autonomía seguntes l'articlo 81 d'a primera.

Órganos de Gubierno

Os órganos de gubierno d'a comunidat autonoma son: a Deputación Cheneral d'Aragón, presidida por un President y As Corz.

División administrativa

Seguntes o suyo estatuto d'autonomía Aragón s'articula en tres provincias divididas en 33 comarcas que a la suya vegada se subdividen en 730 municipios. Amás existen mancomunidatz (agrupacions voluntarias de municipios para aconseguir unas fins comunas).

Partius politicos

Os partius politicos que actualment i hai en Aragón s'articulan tanto en l'eixe ezquierda-dreita tradicional como que en o grau d'aragonesismo politico.

• Partiu d'os Socialistas d'Aragón (PSOE-Aragón): federación aragonesa d'o PSOE, ye o prencipal partiu de centro-ezquierda d'a Comunidat. Dende as eleccions autonomicas de 2015 ye en o Gubierno chunto a la Chunta Aragonesista, estando o President d'Aragón Javier Lambán. En ambito municipal, ye a primera fuerza en concellos importants como Uesca, Utebo u Jaca.
• Partiu Popular d'Aragón (PP d'Aragón): organización aragonesa d'o PP. Ha gubernau en cuantas lechislaturas y disputa o espectro politico de centrodreita con Ciudadans. O suyo lider ye Luis María Beamonte. En ambito municipal, l'alcaldesa d'una d'as capitals de provincia, Teruel, ye d'iste partiu.
• Chunta Aragonesista (CHA): partiu orichinariament d'a Comunidat. S'articula como lo referent d'o nacionalismo aragonés y forma parte d'o Gubierno chunto a o PSOE-Aragón. A suya organización chuvenil, Choventut Aragonesista, s'aboca a l'independentismo. Esfiende o concepto d'Aragón como nación y empenta la promoción d'as luengas autoctonas (aragonés y catalán). O suyo lider ye José Luis Soro, actual consellero de Vertebración d'o Territorio, Mobilidat y Vivienda.
• Partiu Aragonés (PAR): partiu autoctono de centrodreita. Ha formau parte en anteriors lechislaturas d'o Gubierno chunto a o PP y sigue fendo-lo en una gran cantidat de concellos. Esfiende un nacionalismo moderau y lo suyo lider ye Arturo Aliaga López.
• Ezquierda Unida d'Aragón (IUA): federación aragonesa d'Ezquierda Unida. Entre cuantos decenios ha estau o referent d'a ezquierda en a Comunidat, consideración que comparte en os zaguers anyos con Podemos Aragón. En a lechislatura 2015-2019 conta con una cadiera, asignada a Patricia Luquin.
• Podemos Aragón (Podemos): federación aragonesa de Podemos. Chunto a IUA articula la ezquierda no autoctona en Aragón, estando a tercera fuerza en as Corz d'Aragón actualment. O suyo lider ye Nacho Escartín. En ambito municipal, forma parte d'organizacions satélite municipalistas como Zaragoza en Común (que forma lo Gubierno municipal d'a capital aragonesa, Zaragoza).
• Ciudadans d'Aragón (C's): organización aragonesa de Ciudadans. S'enmarca en a centrodreita chunto a lo PP y conta con 5 cadieras en as Corz d'Aragón, liderado por Susana Gaspar.

Reparto de deputaus en a IX Lechislatura (2015-2019)

Grupos parlamentarios en as Corz d'Aragón entre la IX Lechislatura
Nombre d'o grupo parlamentario		Partiu	Lider	Cadieras
Grupo Parlamentario Popular		PP	Luis María Beamonte	21
Grupo Parlamentario Socialista		PSOE	Javier Lambán	18
Grupo Parlamentario de PODEMOS Aragón		PODEMOS	Nacho Escartín	14
Grupo Parlamentario d'o Partiu Aragonés		PAR	Arturo Aliaga	6
Grupo Parlamentario de Ciudadans d'Aragón		C's	Susana Gaspar	5
Grupo Parlamentario Mixto		CHA	José Luis Soro	2
Grupo Parlamentario Mixto		IU	Ana Patricia Luquín	1

Eleccions municipals

Provincia de Uesca

Numero de rechidors en municipios d'a provincia de Uesca (2015-2019)

Partiu politico	Rechidors	Porcentaje de votos
PSOE-Aragón	616	35,42%
PP-Aragón	363	28,18%
PAR	226	13,4%
CHA	32	4,26%
IU (organizacions municipals)	23	7,57%
C'	7	4,19%

Provincia de Zaragoza

Numero de rechidors en municipios d'a provincia de Zaragoza (2015-2019)

Partiu politico	Rechidors	Porcentaje de votos
PSOE-Aragón	733	24,03%
PP-Aragón	533	27,59%
PAR	338	6,11%
CHA	99	6,93%
C'	29	9,55%
IU-Os Verdes	16	0,65%
Podemos (Zaragoza en Común)	9	16,72%

Provincia de Teruel

Numero de rechidors en municipios d'a provincia de Teruel (2015-2019)

Partiu politico	Rechidors	Porcentaje de votos
PSOE-Aragón	358	28,41%
PAR	352	19,62%
PP-Aragón	336	29,61%
IU-Os Verdes	33	9,12%
CHA	32	5,32%

Prencipals concellos

Zaragoza

eleccions municipals
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011	2015
PP	8	5	7	15	15	11	12	15	10
Zaragoza en Común	9
PSOE	11	18	13	15	6	10	12	13	10	6
C's	4
CHA	-	-	2	4	6	3	3	2
IU	2	3	4	-	-	1	3
PAR	7	4	8	6	4	2	2	2	-	-
CDS	-	3	-	-
PCE	4	1
UCD	7
PTA	2	-	-
Total	31	31	31	31	31	31	31	31	31	31

Uesca

eleccions municipals
Partiu	2003	2007	2011	2015
PP	6	7	11	9
PSOE	12	9	9	8
Cambiar Uesca	4
C's	2
Aragón Sí Puede	2
PAR	1	2	2	-
CHA	2	2	2	-
EB	-
UPyD	-	-
IU	1	1
IU-LV/CV-GV/Ecolo Verdes	-	-	-
AE	-
UCE	-
PFyV	-	-
IA	-
Total	21	21	25	25

Teruel

eleccions municipals
Partiu	2003	2007	2011	2015
PP	8	8	12	8
PSOE	8	7	5	5
Ganar Teruel	3
PAR	4	4	1	2
C's	2
CHA	1	2	2	1
IU	-	-	1
CA	-	-
EB	-
FIA	-
UPyD	-
pCUA	-
PFyV	-	-
PH	-
INAR	-
Total	21	21	21	21

Se veiga tamién

• Deputación Cheneral d'Aragón
• As Corz d'Aragón

• Datos: Q6082236
• Multimedia: Politics of Aragon / Q6082236