Pinar de Val de Gurriana
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Pinar de Val de Gurriana | |
 Inclusas de Val de Gurriana | |
| Tipo | Pinar |
| Establiu | |
| Superficie | |
| Situación |  Torrero, Zaragoza
|
| Latitut | |
| Lonchitut | |
  | |
O pinar de Val de Gurriana ye un pinar que se troba en o sud d'a ciudat de Zaragoza, en os monts de Torrero. A selva ye formata por pins d'as especies Pinus pinea y Pinus halepensis.
A Canal Imperial d'Aragón trescruza istos pinars y bi ha amás unas inclusas que permitiban a os barcos que i pasaban salvar o desnivel d'a zona. Chusto antis d'as inclusas se troba l'almenara de Sant Bernal y un chicot parque con a-saber-los árbols. O relieu ondulato se debe a la erosión d'os materials de cheso tipicos d'a val d'Ebro.
O camín que recorre Val de Gurriana fa parti actualment de l'Aniello Verde de Zaragoza.
Inclusas de Val de Gurriana editar
.jpg)
As inclusas de Val de Gurriana se troban situatas en o punto kilometrico 89 d'a Canal Imperial d'Aragón. Fuoron construitas entre os anyos 1786 y 1790. L'obchectivo d'istas inclusas yeran que as barcas podesen puyar enta a parti alta d'a canal.
Se composan de cuatre saltos d'augua y os correspondients cuatre cuencos u cambras con planta eliptica y con una capacidat cadaguna ta dos barcas grans. O desnivel de cada salto ye de 3,25 metros, fendo un total de 13 metros tot o conchunto. As inclusas son feitas de piedra picata.
Bi heba puertas de fusta granizas de 6,5 metros en cada cambra que permitiban zarrar-la y plenar-la d'augua. Cada puerta se dividiba en dos fuellas que en ubrir-sen s'achustaban a os laterals d'a cambra ta deixar pasar a las embarcacions.
O tiempo total d'a operación d'ubrir as puertas, zarrar-las, plenar a cambra y tornar a ubrir a puerta de l'atro canto d'a cambra yera de 8 menutos. As compuertas que hue ya no se conservan fuoron destruitas y crematas en a Guerra d'o Francés por l'exercito invasor.
Dende iste punto a canal s'estreita, convertindose en una cequia. O motivo estió a mala calidat d'o terreno, mas que mas en os campos de Lo Burgo d'Ebro de cheso, por os que no podeba pasar a canal. Malas que l'augua mullaba a tierra se produciba a disolución d'o cheso (se feban foratos por debaixo que se convertiban en dolinas cuan escachaban). Se facioron prebatinas ta impermeabilizar o terreno en o sieglo XVIII, pero a manca d'un estudio cheolochico apropiato fació que s'hese d'albandonar a ideya de fer a canal navegable dica a suya desembocadura.
Scouts en Val de Gurriana editar
Val de Gurriana s'asocia dende siempre a o movimiento scout u escultismo de Zaragoza. O pinar, as inclusas y as espelungas que bi heba en ista zona d'o mont de Torrero (y que hue son espaldatas) estioron mientres os primers anyos d'o sieglo XX o escenario d'as actividaz d'o grupo d'Exploradors d'Espanya, os primers scouts que s'establioron en o país. En l'anyo 1931 o Concello de Zaragoza concede a iste grupo l'uso d'una parcena en Val de Gurriana. Por istas envueltas yera dificil marchar luent ta fera ctividaz a l'aire libre, asinas que o grupo aproveitaba os monts de Torrero que yeran bien amán.
A Guerra Civil fació que se paralizasen as actividaz d'os Exploradors y en 1940 o grupo desaparixió. Vente anyos dimpués y a tamas d'a prohibición d'a dictadura se creyó o Grupo Scout Sant Chorche, que se deciba oficialment "Grupo Infantil Montanyers d'Aragón" y que prencipió as suyas actividaz atra vegada en Val de Gurriana o 23 d'abril de 1960, día nacional d'Aragón. Dende alavez y mas encara dende a suya legalización en 1977 os scouts continan visitando os pinars.
O 10 d'octubre de 2010 s'inaugura un molimento monolitico adedicato a movimiento scout, obra d'o escultor Alberto Pagnussatt y en 2011 se creya o sendero scout de Val de Gurriana que une o barranco d'a Muerte con as inclusas de val de Gurriana.