Pero III d'Aragón
Pero III d'Aragón | |
---|---|
Rei d'Aragón, Valencia y Secilia y conte de Barcelona | |
![]() | |
27 de chulio de 1276 - 2 de noviembre de 1285 | |
Predecesor | Chaime I d'Aragón |
Succesor | Alifonso III d'Aragón |
30 d'agosto de 1282 - 2 de noviembre de 1285 | |
Predecesor | Carlos I d'Anchú |
Succesor | Chaime II d'Aragón |
Coronación | Zaragoza, noviembre de 1276 (Rey de Aragón) Palermo, 9 de noviembre de 1282 (Rey de Sicilia) |
Naixencia | 1239![]() |
Muerte | 2 de noviembre de 1285![]() |
Enterreco | Monesterio de Santes Creus |
Consort | Gonstanza II de Secilia |
Casa Reyal | Casa d'Aragón |
Dinastía | Barcelona |
Pai | Chaime I d'Aragón |
Mai | Violant d'Hongría |
Pero III d'Aragón u Pietro III d'Aragón, dito lo Gran (*1239 – † 2 de noviembre de 1285, Vilafranca del Penedès). Fillo de Chaime I lo Conqueridor y a suya segunda muller Violant d'Hongría, succedió a lo suyo pai en 1276, en os títols de rei de Aragón, rei de Valencia (como Pero I), y conte de Barcelona (como Pero II).
VidaEditar
Casato lo 13 de chunio de 1262 en a Seu de Montpeller con Gonstanza de Hohenstaufen, filla y heredera de Manfredo I de Secilia, fuoron coronatos en Zaragoza en una cerimonia en a quala Pero canceló lo vasallache que heba achustato con o Papa o suyo lolo Pero II.
Tot o suyo reinato se centró en a esbandidura d'a Corona d'Aragón por o Mediterranio y ta ixo aproveitó o suyo matrimonio con Constanza ta demandar a corona seciliana.
Secilia se trobaba dende 1266 baixo a soberanía de Carlos d'Anchú qui, con o emparo d'o papa Climent IV que no deseyaba a dengún Hohenstaufen en o sud d'Italia, heba estato investito rei dezaga de redotar, en Benavent, a Manfredo qui morió en a batalla.
En 1279 una flota d'a corona aragonesa, a lo mando de Conrado Lanza, recorre as costas africanas ta retornar a soberanía feudal d'Aragón sobre Tunicia que a muerte d'o emir Muhammad I al-Mustansir heba debilitato. Posteriorment, en 1281, Pero III armó una flota para invadir Tunicia y demandó a lo recién esleito papa Martín IV una bula que declarará la operación melitar como cruzata; pero lo papa, d'orichen francés y partidario de Carlos d'Anchú, li'n negó.
Quan a flota iba a salir, escayeixioron en Secilia as clamatas Vispras secilianas, quan os secilians consiguioron forachitar a los franceses, dimpués de fer-ne una mortalera grant. Os secilians ninvioron allora una embaixata ta Pero III ofreixendo-li a corona seciliana a la que teneba dreito gracias a lo suyo matrimonio. O rei aragonés posó allora la suya flota endrezera ta Secilia an plegó lo 30 d'agosto de 1282 y lo coronoron rei en a ciudat de Palermo.
A l'inte ninvió una embaixata ta Carlos d'Anchú, que se trobaba en Mecina, demandando-li que lo reconoixese como rei de Secilia y albandonara a isla. A redota d'a flota anchevina en Nicoreta por l'almirant Rocher de Lauria, obligó a Carlos a deixar Mecina y cubillar-se en o suyo reino de Nápols.
O papa Martín IV respondió a la coronación seciliana de Pero III con a suya excomunión (9 de noviembre de 1282) y a suya deposición como rei de Aragón (21 d'aviento de 1283), ofreixendo a corona a lo segundo fillo d'o rei de Francia, Carlos de Balois, a qui investió lo 27 de febrero de 1284, y declarando una cruzata contra Aragón. A situación en a que se trobó Pero III yera de tot inestable, antimás d'haber de luitar contra a invasión francesa que se yera preparando a lo norte d'os Pireneus, tamién habió d'enfrentar-se a greus problemas en o interior d'os suyos reinos surtitos por as necesidatz economicas que a conquista de Secilia prevocó.
A més d'a embasión francesa y ataques navarros Aragón habió de fer frent a un ataque d'o Sinyor d'Albarrazín en 1283, manimenos se solucionoron en 1284 con a victoria de lo Setio d'Albarrazín, en a que adhibió esta senyoría a la Corona d'Aragón.
Pero III soluciona os problemas internos permitindo, en 1283, a formación d'a Unión Aragonesa y churando lo "Privilechio Cheneral" que esfendeba os privilechios d'a nobleza; y atorgando a Catalunya la constitución "Una vegada l'any" en as cortz celebratas en Barcelona entre 1283 y 1284.
Solucionatos os problemas interiors pudo meter ficacio en a invasión francesa, que a lo mando d'o propio rei francés Felipe III, prenió en 1285 a ciudat de Chirona, ta haber de retirar-se quan a flota aragonesa tornó de Secilia a lo mando de Rocher de Lauria y redotó a l'exercito francés.
Dezaga la suya gran victoria, Pero III s'iba a enfrentar a lo suyo chirmán Chaime II y a lo suyo sobrín o rei Sancho IV de Castiella que no li heban aduyato mientres o suyo conflicto con os franceses, pero a suya muerte prematura, o 11 de noviembre de 1285, lo impedió.
DescendientsEditar
De o suyo matrimonio con Gonstanza en naixioron os siguients fillos:
- Alifonso III d'Aragón (1261-1291), rei d'Aragón, Valencia, Mallorca y conte de Barcelona.
- Chaime II d'Aragón (1267-1327), rei d'Aragón, Valencia, Mallorca, conte de Barcelona, rei de Cerdenya y de Secilia.
- A infanta Isabel d'Aragón (1271-1336), Santa Isabel de Portugal u Santa Isabel d'Aragón, reina consort de Portugal por o matrimonio en 1288 con Dionís I de Portugal.
- Frederico II de Secilia (1272-1337), rei de Secilia.
- A infanta Violant (1273-1302), casata en 1297 con o infant Roberto de Nápols, futuro Roberto I.
- O infant Pero d'Aragón (1275-1291).
A suya luengaEditar
En o Llibre dels Feyts d'o reinato d'o rei Chaime I d'Aragón se gosa emplegar a luenga materna d'os presonaches que i amanixen. En ixe contexto, s'emplega l'aragonés en boca d'o rei Pero III, quan se i diz:
De tot ixo, se puet inferir que Pero III d'Aragón yera fablant d'aragonés, u mesmo que l'aragonés yera a suya luenga materna.
En o Reino d'Aragón Pero III crebó con o monopolio sobre a escritura que teneba a ilesia (en latín), y s'encomenzó a fer servir con regularidat l'aragonés como luenga escrita oficial chunto con o latín. O standard aragonés medieval fixato en tiempos de Pero III y que duró dica o reinato d'Alifonso V ye conoixito como scripta aragonesa.
Predecesor: Chaime I |
Rei d'Aragón 1276-1285 |
Succesor: Alifonso III |
Predecesor: Chaime I |
Rei de Valencia 1276-1285 |
Succesor: Alifonso III |
Predecesor: Chaime I |
Conte de Barcelona 1276-1285 |
Succesor: Alifonso III |
Predecesor: Carlos d'Anchú |
Rei de Secilia 1276-1285 |
Succesor: Chaime II |