Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre os actuals habitants de Suabia. No entivocar-se con l'antigo pueblo chermanico, os sueus
Suabios
Schwaben
Suabios
Rechions con comunidaz importants
Suabia
Baden-Wurtemberg
Bavera
Idiomas
Suabio y Alemán
Pueblos relacionaus
Suabios d'o Danubio, renanos, alsacians, suizos, austriacos, saxons transilvanos

Os suabios[1] (en alemán Schwaben) son un pueblo chermanico procedent d'a rechión etnocultural y lingüistica de Suabia, que se troba en l'actualidat dividida prencipalment entre os estaus modernos de Baden-Wurtemberg y Bavera, en o sudueste d'Alemanya.[2]

O nombre viene d'o ducau medieval de Suabia, un d'os ducaus radiz alemans, que representaba o territorio d'Alamannia, a on os suyos habitants yeran ditos alamans u sueus. Iste territorio incluyiría todas as arias de parla alamanica, pero o concepto moderno de Suabia ye mas restrinchiu, debiu a o colapso d'o ducau de Suabia en o sieglo XIII. Suabia tal y como s'entiende en a etnografía moderna coincide alto u baixo con a circuscripción de Suabia d'o Sacro Imperio Romano Chermanico existent en a Edat Moderna.

Cultura

editar

A cultura suabia, a diferencia d'os suyos vecins alamanicos, evolucionó en zaguerías d'a Edat Meya y primerías d'a Edat Moderna. Dimpués d'a desintegración d'o ducau de Suabia sobrevivió una identidat y sentimiento d'unidat cultural suabia, expresaus en a formación d'a Liga de Ciudaz de Suabia en o sieglo XIV, a Liga de Suabia en 1488 y o establimiento d'a circuscripción de Suabia en 1512. Por ixas envueltas creixió una división cultural y identitaria entre Suabia y, d'una man o Margraviato de Baden a l'ueste, y d'atra a Confederación Suiza a o sud.

A cultura suabia guarda muitos elementos comuns con a tradición alamanica, especialment tradicions de carnaval como a Fastnacht.

 
Una campanya publicitaria d'o estau de Baden-Wurtemberg que diz "Podemos fer de tot. Fueras de charrar alemán estándard."

Mientres se construyiba una unidat cultural nacional arredol d'a unificación alemana entre os sieglos XVIII y XIX, Alemanya yera dominada politicament por o nortenco reino de Prusia, y o clasicismo de Weimar, en o ducau de Saxonia-Weimar, se convirtió en a expresión de l'alta cultura nacional alemana (Christoph Martin Wieland y Friedrich Schiller, encara que naixius y entrecriaus en Suabia, se tresladoron enta Weimar y se convirtioron en dos d'as "cuatre luminarias" (Viergestirn)[3] d'o clasicismo de Weimar).

Como consecuencia, o sud d'Alemanya y por extension tanto suabios como bavaros gosan veyer-se como desviacions sinyaleras con respecto a l'alemán chenerico, habendo-se-ne chenerau a-saber-los clixés u estereotipos. Istos amuestran a os suabios como perreros, masiau seriosos u chicoz burgueses santurreros y fatirols, como se reflecta en Die sieben Schwaben (Os siet suabios), un d'os cuentos d'a replega titulada Kinder- und Hausmärchen y publicada por os chirmans Grimm. Por a parti positiva, o mesmo estereotipo puet presentar a os suabios como frugals, intelichents, emprendedors y treballadors. A recuperación d'a economía alemana dimpués d'a Segunda Guerra Mundial, conoixida como Wirtschaftswunder, fue alabada por o cantautor Ralf Bendix en a suya canción de 1964 Schaffe, schaffe Häusle baue / Und net nach de Mädle schaue ("Treballa, treballa y construye una casa / y no te mires a las mesachas" en dialecto suabio). A primera linia d'ista canción ha estau dende alavez un resumen habitual d'os estereotipos suabios en toda Alemanya. En una bien conoixida campanya publicitaria con ocasión d'o 50 cabo d'anyo d'o estau de Baden-Wurtemberg, economicament o mas rico de l'Alemanya moderna, os suabios abracoron o suyo estereotipo con o slogan ""Podemos fer de tot. Fueras de charrar alemán estándard." (Wir können alles. Außer Hochdeutsch).

Os estereotipos suabios continan en l'actual Alemanya, como se veyió por eixemplo en o conflicto conoixiu como Schwabenhass (literalment "odio enta os suabios", sobre a chentrificación en Berlin debiu a os numerosos suabios acomodaus que se tresladan enta a capital), u o comentario d'a ex-canciller Angela Merkel en alabanza de "l'aforrada ama de casa suabia" (recomendando a prudencia economica suabia, y por extensión alemana, como modelo pa Europa mientres a crisis de l'euro).[4]

Suabios famosos

editar

Referencias

editar
  1. (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
  2. (en) James Minahan. One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups. Greenwood Publishing Group, Ltd., 2000. p. 650.
  3. (en) City Portrait Weimar. LETTER. 2/2014. Pach. 45
  4. (en) Angela Merkel's austerity postergirl, the thrifty Swabian housewife, Julia Kollewe. The Guardian. 17 de setiembre de 2012. Londres.
  5. (de) Christiane Eifert (2011). Deutsche Unternehmerinnen im 20. Jahrhundert. München: C.H.Beck. p. 48. ISBN 978-3-406-62114-7.


 
Distribución d'os pueblos chermanicos occidentals continentals d'Alemanya (alemans), d'a suya redolada, y d'a diaspora
Pueblos chermanicos occidentals
continentals d'Alemanya (alemans) y redolada
Alsacianos · Austriacos · Bavaros · Bohemians · Flamencos · Franconians · Frisons · Holandeses · Luxemburgueses · Prusianos · Renans · Saxons · Silesians · Suizos · Suabios · Tiroleses · Turinchians
Diaspora alemana en Europa Alemans balticos · Alemans d'os Carpatos · Alemans d'a mar Negra · Alemans d'a Volga · Mennonitas de Rusia · Saxons transilvanos · Suabios d'o Danubio · Zipsers
Diaspora alemana d'Ultramar Alemans de Brasil · Alemans d'Estaus Unius · Alemans de Namibia · Amish
Se veiga tamién Ostsiedlung · Expulsión y fuita d'os alemans (1944-1950)