Ran (proteína)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre una proteína; ta atros usos, se veiga Ran.

A Ran (de l'anglés «RAS-related nuclear protein») ye una proteína chica, de só que 25 Kda de peso molecular, que ye prencipal en o transporte de proteínas y RNA d'entre o nuclio celular y o citosol a traviés d'os complexos de poro nucleyar. S'ha puesto describir a suya función mientres a interfase, pero tamién sen reconoixe funcions en o transcurso d'o proceso de mitosis. Se tracta d'una proteína miembro d'a superfamilia Ras.

A Ran ye una proteína d'unión a GTP que resulta esencial en o transporte de proteínas y RNA a traviés d'o complexo de poro nucleyar. Tamién se gosa relacionar con o control d'a sintesi de DNA y con a progresión d'o ciclo celular in vivo. A localización nucleyar d'a Ran depende que i haiga presencia d'o factor regulador d'a condensación cromosomica 1 (RCC1). As mutacions que alteran a proteína Ran gosan implicar una alteración d'a sintesi de DNA. Como se sabe que tiene funcions diferents en a celula, s'accepta que a proteína Ran podría mantener tamién interaccions con bel altras proteínas que encara no s'haigan puesto describir.

Ciclo d'a Ran

A Ran existe en a celula en dos formas unidas a nucleotido: Unida contra GTP y unida contra GDP. A forma unida con GTP se conoix como «RanGTP» (se prenuncia «ran guetepé»), y d'a mesma maniera, a forma unida con GDP ha nombre «RanGDP» (se prenuncia «ran guedepé»). A forma RanGDP s'intercambea a RanGTP con l'acción d'a RCC1, que i aplicaría una fosforilación (addición d'un ión fosfato inorganico), feito per el que o RCC1 tamién se conoix como «factor d'intercambeo nucleotidico de guanina d'a Ran» (abreviato RanGEF, «ran guéfe»). O mantenimiento d'ista doble denominación ye cabal si se considera que dica que con descobrimientos recients s'ha puesto concluir que RCC1 y RanGEF son en realidat a mesma proteína, a RanGEF, a proteína que fosforilaba la Ran, se consideraba una proteína misteriosa a estructura d'a cuala caleba descobrir ta poder comprender o funcionamiento completo d'o ciclo d'importación/exportación de materials d'o nuclio celular.

A reconversión que alavez se produceix, de RanGTP enta RanGDP una altra vegada, se fa de forma autocatalitica per partes d'a propia Ran siempre que i haiga presencia en o meyo d'a proteína conoixida como RanGAP («ran gáp», de l'anglés «GTPase activating protein», proteína activadera -de l'actividat- guetepeasa), como se gosa desprender d'o nombre d'ésta, per a función d'activación d'ixa actividat especifica que a GAP exerce. L'acción d'a RanGAP se puede producir en a RanGTP perque existe una tercera proteína, proteína ligadera d'a Ran (RanBP, de Ran binding protein) que fa posible l'acoplamiento d'ellas dos. L'actividat guetepeasa intrinseca d'a Ran fa que RanGTP se torne en a forma RanGDP una altra vegada, zarrando-se alavez o ciclo.

Cal explicar, tamién, que Ran ye una proteína libre (no unida a garra estructura celular) y per ixe motivo difusible. Isto quiere decir que, teoricament, la se puede trobar tan en o citosol como en l'interior d'o nuclio celular en cualsiquier d'as suyas formas, siga RanGTP u RanGDP. En a practica, as concentracions d'una y l'altra forma se troban muit controladas y cadaguna ye predominadera en un d'ixes dos espacios. Isto s'entiende perque o RCC1 y a RanGAP sí que se troban restrinchidos cadagún en un espacio, el que sin garra dubda ye la causa d'as diferencias de concentración RanGDP/RanGTP de cada compartimento que ye el prencipal motivo d'a suya actividat. RCC1, como factor que tamién treballa con o grau de condensación y relaxación d'a cromatina, se troba invariablement a dintro d'o nuclio (en cheneral, de forma ligada contra la propia cromatina). Y a RanGAP s'ha descrito como proteína plenament libre en o citosol en os eucariotas simples como a levadura Saccharomyces, pero ligada contra la cara externa d'a membrana nucleyar en plantas y animals. Ista diferencia en a localización d'os factors quinasa y fosfatasa d'a Ran ye la causa de l'alto nivel de procesamiento de RanGTP en RanGDP que se produceix a dintro d'o nuclio, y oposadament, l'alto ratio de conversión de RanGDP enta RanGTP que se dá en l'exterior (citosol).

En paralelo con tot isto, y a demés, existe una diferencia de concentración d'a propia proteína Ran d'entre l'interior d'o nuclio (alta concentración) y l'exterior (baixa concentración). Isto fa que exista un potencial de gradient de concentracions que empuche, de maniera pasiva, a la Ran a surtir d'o nuclio, en dó se troba muit concentrada, enta un espacio en do no n'i haiga tanta, o citosol. O paso en sentido inverso sí que requiere d'una acción activa per partes d'un transportador, que ha nombre NTF2 (Nuclear Transport Factor 2, «factor de transporte nucleyar 2») que ye una proteína chiquinina que en mamiferos s'ha demostrato que se troba ligada en a cara citosolica d'o propio complexo de poro nucleyar.

Implicación en o transporte nucleyar

Modelo d'importación/exportación a traviés d'o complexo de poro nucleyar mediato per Ran.

A propteína Ran se troba involucrada en o transporte de proteínas a traviés d'a envoltura nucleyar en meyando-ie a suya interacción con karioferinas y en cambeando a suya capacidat ta ligar u soltar moleculas de carga («cargo»). As proteínas transportadas contienen un sinyal de localización nucleyar (NLS, de Nuclear Location Signal) que las identifica como cosa que s'ha de transportar a dintro d'o nuclio. Existen importinas que reconoixen lo dito sinyal y ligan as proteínas que el manifiesten. A dintro d'o nuclio celular, a forma RanGTP de Ran capta la importina, en unindo-se-ie, y con ista acción prevoca que a importina libere a suya carga la cual en consecuencia queda libre a dintro d'o nuclio.

As moleculas de carga que s'haigan d'exportar dende o nuclio dica o citosol se unen, cuan encara son a dintro d'o nuclio, con exportinas y éstas zagueras con RanGTP en fendo parte de conchunta d'un complexo ternario, ixo ye, de tres elementos. A RanGTP se modifica en RanGDP cuan se troba con a RanGAP que existe en buena concentración difuera d'o nuclio, y con ista acción sufre un cambeo conformacional (encara no descrito con precisión) que prevoca la disociación d'o complexo y a liberación d'a carga transportada en o citosol.

Se veiga tamién

Datos: Q18031028