Napoleón Bonaparte

(Reendrezau dende Napolión Bonaparte)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Napoleón Bonaparte
Emperador d'os franceses, rei d'Italia, Protector d'a Confederación d'o Rin


18 de mayo de 18043 d'abril/11 d'abril de 1814
Predecesor Primer directorio
Succesor Loís XVIII

18 de mayo de 18043 d'abril/11 d'abril de 1814
Predecesor Loís XVIII
Succesor Napoleón II
Coronación 2 d'aviento de 1804, Notre Dame de París
Naixencia 15 d'agosto de 1769
Aiacciu, Corcega
Muerte 5 de mayo de 1821
Santa Helena, Reino Uniu
Enterreco Pantión d'os Invalidos
Consort Chusefina de Beauharnais
María Loísa d'Austria
Descendencia Napoleón II Bonaparte
Casa reyal Casa de Bonaparte
Pai Carlo Buonaparte
Mai María Letizia Ramolino

Escudo de Napoleón Bonaparte

Napoleón Bonaparte u Napoleón I de Francia, naixiu d'Aiacciu (Corcega, colonia de Chenova) o 15 d'agosto de 1769 y muerto en a isla de Santa Helena o 5 de mayo de 1821, estió un militar y politico francés, que plegó o ran de cheneral como militar y dica Primer Consul y dimpués Emperador de Francia como politico. Embarcó a o suyo país en as clamadas Guerras napoleonicas, como continación d'as clamadas Guerras revolucionarias francesas, incluindo-ie a Guerra d'o Francés. Dimpués d'a suya redota por o Reino Uniu y os Aliaus, fue engarcholau, primero en a isla d'Elba y dimpués en a isla de Santa Helena, a on i morió.

Guerra d'o Francés editar

Como no podió vencer a os britanicos militarment, Napoleón imposó un bloqueyo sobre as mercaderías britanicas con o proposito d'arruinar o suyo comercio. Portugal estió una d'as nacions que no se plegó a o bloqueyo, razón per a cuala Napoleón buscó una alianza con Espanya pa invadir Portugal. A causa d'a debilidat militar espanyola en o momento y dimpués d'a perda d'a suya armada en a batalla de Trafalgar, se sinyó o tratau de Fontainebleau, en o cual se permitiba a Napoleón dentrar en Espanya con o suyo exercito pa redotar a Portugal y zarrar as rotas comercials britanicas. Dimpués de cruciar a buega espanyola y ocupar la capital portuguesa, las suyas tropas ocuporon cuantas ciudaz espanyolas, lo que cheneró una rebelión popular que encetó la Guerra d'o Francés entre las tropas francesas y las espanyolas, en as cualas tenió un papel fundamental la luita de guerrillas.

Napoleón decidió incluyir a Espanya en o suyo imperio y nombró rei d'ixe país a su chirmán José en o trono d'Espanya, deixando Nápols como una monarquía maniada per o suyo cunyau, Joachim Murat. Dimpués d'a primera redota important d'as suyas fuerzas en a batalla de Bailén, o mesmo Napoleón comandó as fuerzas que invadioron Espanya y redotoron a l'exercito d'este país; dimpués tamién redotó a l'exercito britanico que vinió en aduya d'Espanya.

Este conflicto suposó un gran desgaste humano (s'ha estimau en 300.000 baixas) y economico pa Francia. Se calcula que o 10% d'as baixas tanto d'o costau espanyol como d'o francés ocurrioron mientres os dos setios a la ciudat de Zaragoza, entre o 15 de chunio de 1808 y o 21 de febrero de 1809.